Στην παράσταση θα ακουστούν αποσπάσματα από έργα Vivaldi, Monteverdi, Purcell, Verdi, Satie, Gorecki, Gerswhin, Kurt Weil, Cole Porter αλλά και των Big Brother And The Holding Company (του γκρουπ όπου ξεκίνησε η Janis Joplin την οποία η Μ. Κλαμπατσέα εκτιμά ιδιαίτερα και συχνά την συγκρίνουν μαζί της) και Animals καθώς και του Νίκου Χαριζάνου και της ιδίας της ερμηνεύτριας και πιανίστα με την συνοδεία εννεαμελούς συνόλου (δεύτερο πιάνο, βιολί, βιόλα, βιολοντσέλο, σαξόφωνο, τρομπέτα, κιθάρα, μπάσο και ντραμς) σε ενορχηστρώσεις Νίκου Χαριζάνου και με τον Νίκο Βεργίτση να υπογράφει την σκηνοθεσία.

Με την ευκαιρία της «κεντρικής ιδέας» αυτής της συναυλίας λοιπόν έθεσα στην Μαρίκα Κλαμπατσέα μερικές ερωτήσεις για το πώς βιώνει η ίδια ως μουσικός τον ρατσισμό αλλά και το πώς αντίστοιχα εκφράζει την αντίθεση της σε αυτόν.

Ποια άλλα τραγούδια εκτός από το «Strange Fruit» πιστεύεις ότι δίνουν ένα εξίσου ισχυρό αντιρατσιστικό μήνυμα; Και ποια από αυτά έχεις ερμηνεύσει ή έστω θα ήθελες να το κάνεις κάποτε;
Στην συναυλία που έδωσα με τίτλο «Τα Τρένα» ερμήνευσα εβραιογερμανικά τραγούδια, τα λεγόμενα Yiddish, πολλά εκ των οποίων γράφτηκαν από τους ίδιους τους κρατουμένους των ναζιστικών στρατόπεδων και φυσικά φέρουν αντιρατσιστικά μηνύματα. Επίσης το «No More My Lord» που προέρχεται από συλλογές slave songs και θα ερμηνεύσω στην προσεχή μου συναυλία μου στο Μέγαρο είναι ένα τέτοιο τραγούδι.

Υπάρχουν και κάποια ελληνικά τραγούδια που να μιλούν για την ανοχή και την αποδοχή του Άλλου και της όποιας διαφορετικότητας του;
Ελπίζω ή μάλλον είμαι σίγουρη ότι υπάρχουν και στην σύγχρονη δισκογραφία αλλά βέβαια μου έρχονται στο νου και παλαιότερα τραγούδια όπως το «Τι Ωραία Που Είναι Η Αγάπη Μου» του Μίκη Θεοδωράκη από το «Mauthausen».

Υφίσταται μήπως ένας «ρατσισμός» οποιουδήποτε είδους εντός του ελληνικού μουσικού γίγνεσθαι; Αν ναι, ποιος ακριβώς είναι και πώς εκδηλώνεται;
Αν αναφέρεσαι σε, περισσότερο ή λιγότερο φανερούς, οπαδούς του φασισμού ναι, είναι λυπηρό αλλά δυστυχώς υπάρχουν. Το θέμα όμως με απωθεί τόσο ώστε να μη θέλω καν να χάσω τον χρόνο μου με το να ασχοληθώ μαζί του...Υπάρχουν βέβαια και πολλές άλλες μορφές ρατσισμού όπως τραγούδια εναντίον των γυναικών ή των ομοφυλοφίλων.

Υποθέτω ότι γνωρίζεις το τραγούδι «I Fought The Law», πιθανότατα από την εμβληματική εκτέλεση των Clash. Συμφωνείς με την πικρή διαπίστωση του «...the law won»; Μπορείς να φανταστείς τον εαυτό σου να το ερμηνεύει κάποτε;
Ναι, το γνωρίζω αν και διαφωνώ με τους στίχους του γιατί είναι αλήθεια μεν ότι ο νόμος συχνά χρησιμοποιείται ως όπλο εναντίον όσων αντιστέκονται αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι δεν θα υπερασπίζουμε τα δικαιώματα μας και ας είναι το τίμημα σχεδόν πάντα βαρύ. Γι’ αυτό ακριβώς και δεν θα με ενδιέφερε να το ερμηνεύσω...

Γιατί αλήθεια δεν ενορχηστρώνεις η ίδια τις συναυλίες σου αλλά το αναθέτεις πάντα στο Νίκο Χαριζάνο;
Είναι αλήθεια ότι ο γνωστός avant garde συνθέτης Νίκος Χαριζανος ενορχηστρώνει και μάλιστα με χαρισματικό τρόπο τις τελευταίες συναυλίες μου όπως εκείνη με τίτλο «Τα Τρένα» με τα εβραιογερμανικά Yiddish ή αυτή με τραγούδια του Kurt Weil από τo «H Oπερα Tης Πεντάρας» του Μπρεχτ όπως το «Mack The Knife». Το ίδιο συμβαίνει και στο «Strange Fruit» με τραγούδια όπως το «Windmills Of Your Mind» από την ταινία «Υπόθεση Thomas Crown» ή το «Summertime» του George Gerswhin.

Και μια παράξενη ερώτηση, πιστεύεις ότι το ίδιο το κλαβιέ του οργάνου σου, του πιάνου, με τα άσπρα πλήκτρα των νοτών και τα μαύρα των διέσεων συμβολίζει κατά κάποιο τρόπο την αρμονική συνύπαρξη των ανθρώπων, παρά τις φυλετικές ή όποιες άλλες διαφορές τους; Αν ναι ποιες συγχορδίες θα έλεγες ενστικτωδώς ότι εκφράζουν καλύτερα μουσικά αυτή την ανθρώπινη αρμονία, οι ματζόρε ή οι μινόρε;
Δεν θα μπορούσα ποτέ να δω τα πλήκτρα του κλαβιέ ενός πιάνου ως έμπρακτη ανατροπή του ρατσισμού, μου φαίνεται εξαιρετικά υπεραπλουστευμένος συμβολισμός! Από την άλλη βέβαια οι μινόρε συγχορδίες, όπως αυτές που χρησιμοποιούνται στα blues, εκφράζουν μεν τον πόνο εκείνων που δέχτηκαν τον ρατσισμό αλλά μέσα σε αυτόν διαβλέπω ίσως και μια πρόταση ή έστω ευχή για την μελλοντική ισότιμη συνύπαρξη όλων των ανθρώπων.

Και με την ευκαιρία αυτής της «φιλοσοφικής» θεώρησης της μουσικής, βλέπεις την ζωή σαν μια ανιούσα ή κατιούσα κλίμακα;
Αν αναφέρεσαι στον ρατσισμό τα πράγματα φαίνονται πολύ άσχημα και, πιο συγκεκριμένα στην Ελλάδα, γίνεται όλο και πιο ακραίος χτυπώντας πλέον τους ομοφυλόφιλους, τους αναπήρους, τους άστεγους, ακόμα και τους ηλικιωμένους, τελικά εκείνους που είναι με οποιοδήποτε τρόπο αδύναμοι και ωθώντας έτσι στην περαιτέρω περιθωριοποίηση τους. Με άλλα λόγια όλους τους συνανθρώπους μας που κάποιοι, εντελώς αυθαίρετα, επιμένουν να θεωρούν «προβληματικούς» ακριβώς γιατί αυτό εξυπηρετεί πολύ συγκεκριμένους και καθόλου θετικούς για το κοινωνικό σύνολο σκοπούς τους.

* Και ακριβώς για αυτό σπάνιες στη εγχώρια μουσική φωνές – με την κυριολεκτική και μεταφορική έννοια – που αντιστέκονται σε αυτές τις σκοτεινές, μισανθρωπικές και εντέλει ολέθριες επιδιώξεις σαν της Μαρίκας Κλαμπατσέα μας είναι σήμερα ακόμα περισσότερο πολύτιμες...