Κατά τη γνώμη μου ο μόνος τρόπος για να αντιληφθεί κανείς την σημασία, ακόμα και την αξία, του δεύτερου μέρους του εφετινού κύκλου του Ελληνικού Σχεδίου «Μετασχηματισμοί» είναι να το κοιτάξει από την οπτική γωνία του...αναγκαίου σταδίου προετοιμασίας του τρίτου και τελευταίου μέρους! Οσο παράδοξο και αν φαίνεται αυτό νομίζω ότι θα εξηγηθεί πόσο απλό τελικά είναι στη συνέχεια...

Το ίδιο απλό όσο και το θέμα και το περιεχόμενο αυτού του δεύτερου μέρους. Η συναυλία λοιπόν δεν ήταν παρά μια εκτέλεση του πολύ γνωστού έργου του Franz Schubert Χειμωνιάτικο Ταξίδι, ενός από τα ωραιότερα αλλά και πλέον αντιπροσωπευτικά δείγματα του γερμανικού lied, με μόνη διαφορά από τις τόσες άλλες ότι ήταν πιθανόν και η πρώτη φορά διεθνώς που οι στίχοι του Wilhelm Müller δεν ακούστηκαν στην γερμανική γλώσσα αλλά σε μιαν άλλη. Αυτή προφανώς ήταν η ελληνική στην οποία είχαν μεταφραστεί από τον άξιο ποιητή αλλά και έγκριτο μεταφραστή Διονύση Καψάλη και αυτό οδήγησε και σε μιαν αναγκαστική αντίστοιχη προσαρμογή του μουσικού κειμένου η οποία έγινε με γνώση και καλαισθησία από τον Τάσο Ρωσόπουλο.


Η επιτυχημένη απόδοση ενός καλογραμμένου lied εξαρτάται, πολύ περισσότερο ίσως από άλλα είδη τραγουδιού, κατά ενενήντα πέντε τοις εκατό από τον/την ερμηνευτή/ια του. Στην συγκεκριμένη περίπτωση ο βαρύτονος Γιώργος Κανάρης αιτιολόγησε απόλυτα την φήμη του αλλά και την θέση που έχει κατακτήσει στο ensemble της όπερας της Βόννης.


Η ερμηνεία του ήταν απλά θαυμάσια καθώς όχι μόνον ανταποκρίθηκε πλήρως στις απαιτήσεις μιας κάθε άλλο παρά εύκολης παρτιτούρας αλλά και επέδειξε αληθινές υποκριτικές αρετές αποδίδοντας άριστα όλες τις συναισθηματικές μεταπτώσεις που διατρέχουν το αξιοσημείωτης θεατρικότητας μα και δραματικής πυκνότητας ποιητικό κείμενο του Müller.

 

Ο Θανάσης Αποστολόπουλος, πιανίστας με πολύ μεγάλη πείρα σε συμπράξεις με σπουδαίες ορχήστρες, ρεσιτάλ αλλά και ως ακομπανιτέρ όπως σε αυτή την περίσταση, τόσο στην Ελλάδα όσο και στο εξωτερικό, τον συνόδευσε όπως ακριβώς έπρεπε, δηλαδή επαρκέστατα.


Στο διά ταύτα όμως, υπήρχε ένα περαιτέρω νόημα στην συγκεκριμένη εκτέλεση αυτού του υπέροχου κλασικού έργου; Με άλλα λόγια, δικαιώθηκε το εγχείρημα της μετάφρασης των στίχων στα ελληνικά; Λυπάμαι αλλά ως προς αυτό και με όλο τον σεβασμό θα διαφωνήσω με τον Διονύση Καψάλη, απαντώντας στο ρητορικό ερώτημα που έθετε στο σημείωμα του «όχι, το πλούσιο μετάλλευμα του Μίλερ ούτε μπόρεσε να κοσκινίσει ούτε να κοσκινιστεί από την ελληνική γλώσσα». Και φυσικά πολύ λιγότερο να την τήξει και να την ανασυνθέσει στα μέτρα, ούτε κατά ιδέα στο «καλούπι», του πρωτοτύπου...


Με μια κουβέντα και παρά την εξαίρετη φυσικά δουλειά ή μάλλον σχεδόν τιτάνια προσπάθεια του Δ. Καψάλη να τους αποδώσει όσο καλύτερα και πληρέστερα είναι δυνατόν οι στίχοι ακούγονταν στην καλύτερη περίπτωση πολύ «φτωχοί» και στην χειρότερη ξένοι με την μουσική του Σούμπερτ που τους συνόδευε. Για να το θέσω και διαφορετικά, είμαι σίγουρος ότι αν ο Γιώργος Κανάρης και πάλι ερμήνευε το ίδιο έργο στην αυθεντική, γερμανική του εκδοχή, με την τριβή που πλέον έχει με αυτή την γλώσσα και με την ολοένα και μεγαλύτερη εξοικείωση του με ανάλογο ρεπερτόριο λόγω της ένταξης του στο δυναμικό ενός κορυφαίου γερμανικού οργανισμού του λυρικού θεάτρου, η ήδη άψογη απόδοση του θα ήταν κατά πολύ υψηλότερη!


Είχε λοιπόν σκοπό αυτό το εγχείρημα; Εντός του πλαισίου της μουσικής του Σούμπερτ κανέναν, όχι όμως και σαν εφαλτήριο, το πρώτο σκαλοπάτι μάλλον για το τρίτο μέρος των Μετασχηματισμών. Οταν δηλαδή, στις 17 Μαρτίου, οι Δημήτρης Παπαδημητρίου, Νίκος Ξυδάκης και Τάσος Ρωσόπουλος θα μοιράσουν τα είκοσι τέσσερα ποιήματα που αποτελούν το Χειμωνιάτικο Ταξίδι - από οκτώ έκαστος - και ξεχνώντας από πάρα πολύ ως και εντελώς την μουσική του Σούμπερτ, την ύπαρξη της εννοώ, θα εκκινήσουν από την μετάφραση του Διονύση Καψάλη για να φτιάξει καθένας ισάριθμα τραγούδια με τον δικό του τρόπο και ύφος.


Καθώς δε είναι τρεις πολύ διαφορετικοί μεταξύ τους και εντελώς άλλης τεχνοτροπίας συνθέτες περιμένω εκείνο το εγχείρημα όχι μόνο με πάρα πολύ μεγάλο ενδιαφέρον αλλά και ανυπομονησία. Θα την μετριάσω λίγο με μια κοινή συνέντευξη τους στο musicpaper που ήδη έχουν δεσμευτεί και οι τρεις να μου παραχωρήσουν και έτσι θα έχετε και εσείς την ευκαιρία να πληροφορηθείτε λίγα περισσότερα για αυτό το project μερικές ημέρες πριν από την πραγματοποίηση του.