Η αρχειοθέτηση των ήχων στην Ελλάδα είναι ένα πάγιο ζήτημα και πρόβλημα που απασχολεί οποιονδήποτε μελετητή της μουσικής της ημεδαπής. Αυτό μπορεί να ανιχνευθεί από την παντελή απουσία στοιχείων σε δίσκους της ελληνικής δισκογραφίας έως τις αρχές της δεκαετίας του 70, μέχρι χαμένα ηχητικά δόγματα της παραδοσιακής μας μουσικής, που οι κλειδοκράτορες ενίοτε έφυγαν από τον δόλιο τούτο κόσμο πριν προλάβουν να μεταλαμπαδεύσουν τη γνώση τους σε εμάς τους νεώτερους μέσω καταγραφών.

 

Και γι αυτό και έχει μεγάλη αξία, πέραν της έτσι και αλλιώς καλλιτεχνικής της, ετούτη η έκδοση που o πλήρης τίτλος της είναι:

"Γιάννης Ισούφης, Μητσάρας Λάζος & Θανάσης Λαβίδας – Η Τσιάι 'Σι Λουλουντί... Τραγούδια Και Σκοποί Των Ελλήνων Ρομά Από Τους Σοφάδες Καρδίτσας (1992)"

 

Αμέσως λοιπόν γίνεται αντιληπτό το πολύ συγκεκριμένο πλαίσιο των ηχογραφήσεων αυτών που βρίσκονται μέσα στην έκδοση και που αφορούν (ακόμα και σχετικά με τους εμφανιζόμενους μουσικούς) μια πολύ συγκεκριμένη στιγμή στην πορεία των πρωταγωνιστών. Ο Μητσάρας Λάζος (ο βασικός τραγουδιστής του δίσκου) και ο Γιάννης Ισούφης δεν είναι αμφότεροι πια στη ζωή. Μόνο ο ευθυτενής, όπως διαγράφεται στις φωτογραφίες, κλαρινιτζής Θανάσης Λαβίδας ζει σήμερα από τους βασικούς συντελεστές του δίσκου. Και είναι ένας δίσκος συγκινητικός αυτός που θα ακούσετε.

 

Όχι μόνο επειδή το Τσιάι 'Σι Λουλουντί, παρουσιάζει μία άγνωστη εκτός των ορίων της Καρδίτσας μουσική ντοπιολαλιά από τους Σοφάδες, αλλά επειδή οι ηχογραφήσεις βρίθουν από ζωή και βίωμα.

 

Θα ακούσετε ανάμεσα στα άλλα και αφηγήσεις, αστραπιαίες αλλά περιεκτικότατες από μεριάς των πρωταγωνιστών, θα διαβάσετε τα  κατατοπιστικότατα και εμβριθή κείμενα των δύο επιμελητών της έκδοσης, των Βαγγέλη Μπαντελά και Κωστή Δρυγιανάκη και θα διαπιστώσετε το αληθές της εμπειρίας τους από ένα σμάρι ειλικρινών φωτογραφιών.

 

 

Αξίζουν συγχαρητήρια πραγματικά στην εκδοτική Δημητριάδος επειδή έστησε με μεράκι μια έκδοση που μας δίδει πολύτιμο υλικό προς έρευνα. Και αυτό διότι οι μουσικοί δρόμοι που ακολουθούνται, ουσιαστικά δεν υπάρχουν πια κάτω από την πίεση που υπέστησαν οι μουσικοί που εδώ βρίσκουμε, στο να ενστερνιστούν (με μοχλική πίεση την παρουσία τους στα πατάρια των πανηγυριών) τη νόρμα του παραδοσιακού τραγουδιού όπως αυτό διαμορφώθηκε στα τέλη της δεκαετίας του 90.

 

Αξίζουν συγχαρητήρια στην Εκδοτική Δημητριάδος, διότι ακούμε και προσπαθούμε μέσω της βοήθειας των κειμένων (υπάρχουν πλήρεις οι στίχοι όλων των συνθέσεων) να καταλάβουμε όχι μόνο το πρωτογενές αλλά και το αιτιατό πίσω από αυτό που έχει σμιλευθεί σε λόγο. Τις κοινωνικές αιτίες που έχουν εμφυσήσει στους στίχους γέλιο, χιούμορ, πόνο, απογοήτευση, ελπίδα.

 

Και πιστέψτε με θα απολαύσετε μερικές εκπληκτικές στιγμές όπως το καθαρόαιμο fusion του "Τούνγκε Τούνγκε" όπως επίσης το ομότιτλο της έκδοσης τραγούδι του γάμου ή το αποκαλυπτικό "Λαζαρίνα" που δεν είναι τίποτε άλλο από τα ρομά (και εξαφανισμένα πια) κάλαντα του (νεκαραναστηθέντος στην Καινή Διαθήκη) Λαζάρου.

 

Αν έχετε φίλους που ασχολούνται με την παραδοσιακή μουσική αυτό είναι ένα δώρο που ποτέ δεν θα ξεχάσουν και θα σας ευχαριστούν πάντα. Αν εσείς οι ίδιοι έχετε μέσα στην καρδιά σας τις μικρές, άγριες γωνιές της ελληνικής επικράτειας εδώ σας περιμένει ένας μια κιβωτός γνώσης.