Το βιβλίο του Γιάννη Μπάζου εισάγει τον αναγνώστη στον παράξενο κόσμο των Provos και στους χρωματιστούς ψυχεδελικούς πειραματισμούς των Μerry Pranksters. Εστιάζει σε δύο πρωτοποριακά κινήματα της δεκαετίας του '60 για τα οποία γνωρίζουμε πολύ λίγα πράγματα. Τι συνέβαινε στο μαγικό κέντρο του Άμστερνταμ και ποιο ήταν το λεωφορείο που ταξίδευε στο Σαν Φρανσίσκο; Η έρευνα του συγγραφέα φέρνει στο προσκήνιο πολλά στοιχεία για τη διασκέδαση, τη μουσική, τους πειραματισμούς και τους ανθρώπους που πρωτοστάτησαν εκείνη την περίοδο. Ρίχνει φως σε καταστάσεις και γεγονότα που επηρέασαν σημαντικά τη μετέπειτα μουσική σκηνή και προετοίμασαν την αντίληψη των ανθρώπων για τον ερχομό νέων πραγμάτων.
Tα περίφημα White Plans, η κοινοβιακή – συλλογική αντίληψη για την κοινωνία και οι αλλόκοτες διαμαρτυρίες των Provos πήγαιναν χέρι χέρι με την κάνναβη. Ενώ στην άλλη πλευρά του ωκεανού οι Merry Pranksters ξεσήκωναν το Σαν Φρανσίσκο με τη διάδοση του LDS, το ξύλινο σπίτι του Κήζυ ή αλλιώς τη διάσημη για τους μυημένους La Honda και το ονειρεμένο λεωφορείο Further... Και τα δύο κινήματα είχαν πολιτικό πλάνο αλλά όχι με την κλασική έννοια του όρου.
Οι μεν Provos προσπαθούσαν να φτάσουν στο στόχο τους μέσα από πολλαπλά White Plans (White Housing Plan, White Bicycle Plan, Car sharing, White Chimney Plan, White Kids Plan, White Wife Plan, White Chicken Plan, White Schools, White Victim Plan), τα Happenings της πλατείας Σπάου και πολλά ακόμα αλλόκοτα τεχνάσματα. Ένωσαν τέσσερις ομάδες που επικρατούσαν στο Αμστέρνταμ του '60. Τους Happeners, τους Beatniks ή Hipsters, τους Διανοούμενους και τους Ακτιβιστές ή Street Provos.
Κάπως έτσι οι ασχημάτιστες δράσεις που συνέβαιναν μέχρι εκείνη τη στιγμή πήραν ένα ξεκάθαρο χαρακτήρα. Η συμβολή των Χρότφελντ, Φαν Ντάουν και Ρομπ Στολκ υπήρξε καθοριστική ώστε να μιλάμε σήμερα για το κίνημα των Provos. Ξεκινώντας από ένα απλό Marijuette Game, έφτιαξαν το δικό τους περιοδικό, δημοσίευσαν τις σκέψεις τους και δημιούργησαν έναν ισχυρό πυρήνα. Πολύ σύντομα έφτασαν να σημαίνουν πολλά περισσότερα από κάποιους περίεργους που απλά κάνουν happenings για να περνάνε την ώρα τους. Το πεδίο τους ήταν πάντα η πόλη, ο δρόμος.
Ήταν ενεργά μέλη του κέντρου και δρούσαν μέσα σε αυτό, προκαλώντας τι αντιδράσεις των βολεμένων αστών και των αρχών. Παρ' ότι η περίοδος δράση τους ήταν μικρή, ήταν αρκετή για να αναταράξει και να αποδιοργανώσει τη γραμμική ζωή του Άμστερνταμ. Η αρχή του τέλους έφτασε με την συμμετοχή τους στις δημοτικές εκλογές, στις οποίες εξέλεξαν ένα σύμβουλο(!), μπαίνοντας σε ένα θεσμοθετημένο σύστημα που δεν τους ταίριαζε καθόλου. Τελικά αυτοδιαλύθηκαν όπως ακριβώς δημιουργήθηκαν... σαν πυροτέχνημα! Διέγραψαν μία φαντασμαγορική διαδρομή που έληξε με το αυτοσαρκαστικό χιούμορ των Provos. Συγκεντρώθηκαν σε ένα πάρκο και έριξαν τους τίτλους τέλους...
Τα περίφημα White Plans τους όμως έζησαν, επηρεάζοντας μελλοντικές πολιτικές αποφάσεις. Ο λόγος και οι προτάσεις τους αν και ήταν τολμηρές και ακατανόητες για τη δεκαετία του '60 ήταν επίκαιρες και αυτό έμελλε να μείνει ζωντανό και μετά το τέλος των Provos.
Οι δε Merry Pranksters ήταν πιο εσωστρεφείς. Επέλεξαν την αποξένωση. Έστησαν την ζωή τους μακριά από τη φασαρία του κέντρου όπως έκαναν οι προηγούμενοι. Έδρασαν πιο συμβολικά, περισσότερο με παγανιστικούς όρους και κοντά στο στοιχείο της φύσης. Είχαν βέβαια το δικό τους λεωφορείο –το Further-, εμπλουτισμένο με ηχοσυστήματα μικρόφωνα και τις σχετικές εγκαταστάσεις και διέσχισαν τις Νότιες Πολιτείες, τη Νέα Υόρκη, πραγματοποιώντας ένα ταξίδι ζωής. Η επιστροφή στη La Honda σήμαινε μία πιο δραστήρια εποχή για το νέο κίνημα. Με κύριο συστατικό το LSD, τον Κεν Κήζυ (διάσημο για τη συγγραφή της Φωλιάς του Κούκου), τον Κεν Μπαμπς, τον Nηλ Κάσσαντυ και πολλές ακόμα προσωπικότητες της εποχής, στήθηκαν πολλά ξέφρενα πάρτι με τον τίτλο Acid Tests. Η δράση τους υπήρξε σημείο αναφορά στην εναλλακτική σκηνή του Σαν Φρανσίσκο. Πλάι τους ήταν κι ο Όσλεϋ Στάνλεϋ (Τhe Bear), ένας πραγματικός μύθος της εποχής. Ήταν ο χημικός που κατασκεύασε για πρώτη φορά παράνομο LSD σε μαζική κλίμακα, προμηθεύοντας συνεχώς τους Merry Pranksters χωρίς να δεχτεί ποτέ χρήματα. Παράλληλα ηχογράφησε τους περισσότερους καλλιτέχνες που έκαναν την εμφάνιση τους εκείνη την περίοδο στην περιοχή των δυτικών ακτών.
Οι Merry Pranksters ήταν σίφουνας εν αιθρία.
Είχαν αποκτήσει φιλίες ακόμα και με ακραίες μορφές όπως ήταν οι Hell's Angels. Ωστόσο είχαν τρόπο να εισάγουν τον κόσμο στο παιχνίδι τους κινώντας τα νήματα κι αποφεύγοντας πολλές φασαρίες. Κινηματογραφούσαν τις έφοδους των αστυνομικών αρχών απομακρύνοντας τους με χιούμορ. Χρησιμοποίησαν ευρηματικούς τρόπους αντίδρασης, επηρεάζοντας καθοριστικά τη σύγχρονη κουλτούρα. Συνέδεσαν τα ψυχεδελικά πάρτι με τον ήχο του συγκροτήματος των Grateful Dead, προανήγγειλαν τα rave party, την ambient μουσική, τη new age, την house ακόμα και τα μετέπειτα dark rooms. Υπήρχαν άυλα ακόμα και μετά την ''αυτοδιάλυση'' τους.
Τα μηχανήματα των Αcid Τests οδήγησαν κατά μία έννοια στα διάσημα blue box και τους μικροϋπολογιστές. Η ιδεολογία της αντικουλτούρας συνδέθηκε με την εικονική πραγματικότητα και την έλευση της μικροτεχνολογίας. Ο περίεργος Captain Crunch, o Στήβεν Βόσνιακ και ο Στήβεν Τζομπς πέτυχαν την παράνομη εισχώρηση στις τηλεφωνικές γραμμές της εταιρίας Bell πραγματοποιώντας απευθείας δωρεάν κλήσεις σε όλον τον κόσμο! Από εκεί βέβαια συνέχισε μία άλλη βιομηχανία που ακούει στο όνομα Apple, αλλά αυτή είναι η αρχή μίας άλλης ιστορίας...
Μετά το Woodstock και τα μπλεξίματα του Κήζυ με την αστυνομία η εποχή των Merry Pranksters μετρούσε αντίστροφα. Βέβαια το Further εμφανίστηκε στην Αγγλία το καλοκαίρι του 1999 με τα παιδιά των κάποτε Pranksters για μία τελευταία βόλτα, με τίτλο “Αναζητώντας τον Μέρλιν...”
Το συμπέρασμα είναι πως και οι δύο περιπτώσεις βίωσαν κάτι ξεχωριστό. Ήταν ακροβάτες, κλόουν της εποχής τους. Βούτηξαν στην ουσία της ανθρώπινης ύπαρξης μακριά από την αυτοματοποίηση της μονότονης καθημερινότητας. Χλεύασαν το κατεστημένο με τρόπο παράδοξο καταφέρνοντας να ξεφύγουν από αυτό. Οι Provos χρησιμοποίησαν τον αυτοσαρκασμό, γλωσσικά λογοπαίγνια και καλοστημένες φάρσες για τις ολλανδικές αρχές. Οι Merry Pranksters ήταν κατ' ουσίαν ένα πρωτόγονο μπουλούκι, ένας χρωματιστός περιπλανόμενος θίασος. Μπήκαν στο Further και πήγαν ακόμα παραπέρα... Ταξίδεψαν από το Σαν Φρανσίσκο και διέδωσαν τις ιδέες τους στην Αμερική του '60.
Τα δύο κινήματα επέλεξαν το δρόμο της αφύπνισης. Είχαν πολιτικές πεποιθήσεις αλλά ιδωμένες διαφορετικά από τον τρόπο που τις έβλεπαν τα αριστερά κινήματα. Ήταν ακτιβιστές αλλά με μία έννοια που περιελάμβανε έντονα το στοιχείο της ηδονής και του παιχνιδιού. Θέλησαν να ενώσουν ξανά το σώμα με τη σκέψη, τον άνθρωπο με τις αισθήσεις. Όλο αυτό είχε μία τελετουργία ακόμα κι αν οι πρακτικές που εφαρμόστηκαν σε κάθε περίπτωση ήταν διαφορετικές. Αναβίωσαν τις αισθήσεις, την απόλαυση και την ευδαιμονία. Πέρασαν από το πραγματικό στο φαντασιακό. Έπαιξαν αυθόρμητα, δοκιμάζοντας και βιώνοντας...
Οι Provos και οι Merry Pranksters, σύμφωνα με όσα διαβάζουμε, φαίνεται πως έσκασαν σαν μία ωρολογιακή βόμβα στην κοινωνία της εποχής. Ίσως δεν έγιναν τόσο γνωστοί όσο άλλες ομάδες, αλλά η δράση τους ήταν τόσο ισχυρή που κατάφερε να κάνει το δικό της ταξίδι στο χρόνο... Πέρασε από το Μαγικό Κέντρο του Άμστερνταμ, επιβιβάστηκε στο Further του Σαν Φρανσίσκο και πήγε πολύ, πολύ παραπέρα...