Τι είναι αυτοί οι Ψύλλοι Στ’ Άχυρα; Καταρχήν ένα τυπικότατο rock κουιντέτο από την Θεσσαλονίκη, ο τραγουδιστής Ηρακλής Δαϊτσης που επίσης παίζει ακουστική κιθάρα και γράφει τους στίχους και την μουσική όλων των τραγουδιών τους, οι Νίκος Βρύζας και Άρτεμις Παρλαμπά στις κιθάρες, ο μπασίστας Χάρης Κατόπης και ο ντράμερ Σάκης Δρακούλης. Η πραγματικότητα όμως ή μάλλον η αλήθεια είναι ότι οι Ψύλλοι Στ’ Άχυρα συνεχίζουν από εκεί που σταμάτησαν τα δύο θρυλικά γκρουπ τα οποία αποτέλεσαν τον θεμέλιο λίθο της σκηνής της Θεσσαλονίκης, δηλαδή οι Τρύπες και Ξύλινα Σπαθιά (αν και πιθανότατα θα έπρεπε να προσθέσουμε και ένα τρίτο, τους Μωρά Στη Φωτιά της πρώτης εποχής, πριν αποχωρήσει ο Παύλος Παυλίδης για να σχηματίσει τους Ξύλινα Σπαθιά αφήνοντας πλέον και την απόλυτη ηγεσία στον ιδρυτή τους Στέλιο Σαλβαδώρ).

Προσοχή όμως, είπα συνεχίζουν και το εννοώ με την πλήρη κυριολεξία της λέξης! Οι Ψ. Σ. Α. είναι τόσο νέοι – ο μέσος όρος ηλικίας τους είναι τα είκοσι επτά – ώστε δεν πρόλαβαν καν να δου live αυτά τα εμβληματικά ελληνικά συγκροτήματα. Μόνο τα άκουσαν από δίσκους «κατόπιν εορτής», τα αγάπησαν και με το παραπάνω και εντέλει τα μελέτησαν όσο χρειαζόταν για να πάρουν τον ήχο τους και να τον πάνε ένα βήμα ή και περισσότερα παραπέρα, δηλαδή να τον εξελίξουν.

Δεν έκαναν αυτό όμως μόνο για τις μπάντες των Γιάννη Αγγελάκα και Παύλου Παυλίδη. Στα ακούσματα – βάσεις τους συμπεριλαμβάνονται επίσης η καθοριστικότερη επιρροή των δύο προηγουμένων και ιδιαίτερα του πρώτου, δηλαδή ο αείμνηστος Παύλος Σιδηρόπουλος και οι Διάφανα Κρίνα, ουσιαστικά δηλαδή ο ηγέτης τους Θανος Ανεστόπουλος ο οποίος επίσης έφυγε πολύ νωρίς και πολύ πιο άδικα από τον Π. Σίδηρόπουλο που ο ίδιος οδήγησε τον εαυτό του στον θάνατο. Το ίδιο όμως ισχύει και για έναν ακόμα πολύ πρόωρα απόντα, τον σπουδαίο Νίκο Παπάζογλου, θεμελιωτή μιας απόλυτα προσωπικής και πολύ σημαντικής όχι μόνο για την Θεσσαλονίκη αλλά γενικότερα για την Ελλάδα «σχολής» της οποίας η τεράστια επίδραση στο μετέπειτα λόγιο τραγούδι είναι αισθητή ακόμα και σήμερα.

Φορείς λοιπόν περισσοτέρων από μία παραδόσεων τις οποίες έχουν αφομοιώσει τόσο καλά ώστε να μη τις αντιγράφουν ή έστω να τις μιμούνται αλλά να τις χρησιμοποιούν ως πρωτογενές υλικό για τις συνθέσεις του Ηρακλή Δαϊτση και στη συνέχεια για τις ενορχηστρώσεις τους οι Ψ. Σ. Α. έκαναν την τελική διαμόρφωση του ήχου τους, του έδωσαν την αποφασιστικά δική τους ταυτότητα και τον «έδεσαν» τόσο ώστε πλέον να είναι εντελώς συμπαγής στις αναλογικά πάρα πολλές, αφού σχηματίστηκαν μόλις το ’15, συναυλίες τους. Διαβλέποντας ότι η ενέργεια τους στη σκηνή είναι ένα από το σημαντικότερα ατού τους ο ιδρυτής της Puzzlemusik Χρήστος Αλεξόπουλος τους πρότεινε να ηχογραφήσουν το πρώτο τους album ζωντανά, κάτι που συνέβη το καλοκαίρι στην Αθήνα και μάλιστα στον χρόνο – ρεκόρ των συνολικά είκοσι τεσσάρων ωρών στούντιο. Δείχνοντας πόσο πολύ πιστεύει σε αυτούς ο Χρήστος Αλεξόπουλος ανέλαβε την παραγωγή και η πολύτιμη εμπειρία του σίγουρα συνέβαλλε πάρα πολύ στο άριστο τελικό αποτέλεσμα ενώ επίσης έπαιξε ακουστικό και ηλεκτρικό πιάνο και keyboards σε όσα τραγούδια το έκρινε απαραίτητο (και γνωρίζοντας τον καλά δεν αμφιβάλω ότι δική του ιδέα ήταν και η προσθήκη τρομπέτας σε δύο κομμάτια).

Το ότι το ομότιτλο ντεμπούτο τους είναι τυπικά και ουσιαστικά live αναδεικνύει ένα ακόμα, λίγο «κυφό» μα ίσως και το ισχυρότερο πλεονέκτημα των Ψ. Σ. Α. Ο συνθήκες δηλαδή τόσο της προσωπικής ζωής όσο και της κοινωνίας αλλάζουν πια με ιλιγγιώδη ρυθμό και το γκρουπ ανήκει σε μια νέα και εντελώς διαφορετική από τις προηγούμενες γενεά. Δεν υπάρχουν πλέον οι «ταξιδιάρες ψυχές» του Γ. Αγγελάκα αφού οι περισσότερες είναι βασανισμένες, για διαφορετικούς βέβαια λόγους και με άλλο τρόπο κάθε μία, σχεδόν τίποτα στην γενέθλια πόλη τους δεν θυμίζει την Ξεσσαλονίκη των Ξύλινων Σπαθιών και δεν είναι καθόλου σίγουρο ότι όλοι έχουν τα λίγα χρήματα για να δροσιστούν με ένα έστω «λιωμένο παγωτό».

Οι στίχοι του Ηρακλή Δαϊτση καταγράφουν με σαφήνεια, διαύγεια και μερικές φορές σχεδόν δημοσιογραφική ακρίβεια τη νέα συγκυρία και τις αναρίθμητες διαφοροποιήσεις της από το παρελθόν. Οπως είναι λογικό ξεκινούν από τον εσωτερικό κόσμο («Απρόσκλητος» μα και... «Ψυχιατρική»!) για να προχωρήσουν σε – κάποτε οξύτατη - κριτική των κοινωνικών μα και ξεκάθαρα πολιτικών κακώς κειμένων για να επιστρέψουν και πάλι εντός, κάνοντας πλέον αυτοκριτική με το σαγηνευτικό και ευφυέστατο «Το βαλσάκι του κακού εαυτού». Κορυφαία στιχουργική στιγμή του δίσκου θεωρώ το «Περιοδεία στην αλμύρα», το συγκλονιστικότερο τραγούδι που έχει γραφτεί μέχρι στιγμής στη χώρα μας για το προσφυγικό θέμα.

Ο δίσκος αυτός δίνει το στίγμα της εποχής μας, της Ελλάδας μετά από οκτώ χρόνια σχεδόν συνολικής κρίσης, Αν λοιπόν ενδιαφέρεστε για μουσική του σήμερα που μιλάει για αυτό, για τραγούδια του τώρα τα οποία ταυτόχρονα απευθύνονται στην στιημή, ακούστε προσεκτικά αυτό το CD και κυρίως δώστε του βάση. Για να μη βρεθείτε κάποτε, όταν θα σας ρωτούν οι τότε νεότεροι «τι ήταν αυτοί οι Ψύλλοι Στ’ Αχυρα;», να απαντάτε με αμηχανία «ξέρεις ποτέ δεν...μου μπήκαν ψύλλοι στ’ αυτιά»!