Θεωρείται ως ο στυλοβάτης της σύγχρονης αρμένικης κλασσικής μουσικής αφού ταξίδεψε σ’ όλη την τούρκικη επικράτεια, και με τα μέσα της εποχής των αρχών του 20ού αιώνα, κατέγραψε πάνω από 3000 τραγούδια διασώζοντας έτσι τον πλούτο όχι μόνο της αρμένικης αλλά και της παράδοσης που είχε δημιουργηθεί από την συνύπαρξη Κούρδων, Τούρκων, Αρμένιων και πολλών άλλων εθνοτήτων στην οθωμανική αυτοκρατορία και των πέριξ αυτών περιοχών. Μέχρι τις ημέρες μας έχουν εκδοθεί πάμπολλες συλλογές που αποδίδουν όλο αυτόν τον θησαυρό που διέσωσε ο Soghomon Soghomonyan (όπως ήταν το πραγματικό του όνομα) και εδώ έχουμε μία πρόσφατη που αξίζει πολλών επαίνων τόσο για την απόδοση όσο και για την ενορχήστρωση.

Δεν κινείται τόσο στο πλαίσιο των τραγουδιών της Θείας Λειτουργίας της Αρμένικης Εκκλησιαστικής παράδοσης όσο στα παραδοσιακά τραγούδια Τούρκων, Αρμένιων και Κούρδων, πολλά από τα οποία θα ακούγονταν στο σπίτι του Komitas στην Πόλη που ήταν τόπος συγκέντρωσης διανοούμενων και καλλιτεχνών. Ο διωγμός των Αρμενίων και η επερχόμενη γενοκτονία τον ανάγκασε να σταματήσει το έργο ζωής αφού συνελήφθη και κλείστηκε σε φυλακή απ’ όπου σώθηκε χάριν της επέμβασης ενός πολύ καλού του Τούρκου φίλου ποιητή. Εξορίστηκε στο Παρίσι αλλά ήδη οι σωματικές και ψυχικές βλάβες τον είχαν καταβάλλει κι έτσι πέθανε σε ψυχιατρική κλινική το 1935. Ο μεγάλος όγκος του έργου του μεταφέρθηκε τη δεκαετία του 1950 στο Yerevan. To cd και το βιβλίο που το συνοδεύει επιμελήθηκαν οι Ari Hergel και Burcu Yildiz με πληροφορίες για τη ζωή και το έργο του Gomidas. Τα 12 τραγούδια μιλάνε για τον χωρισμό, τον πόνο της ξενιτιάς και την αγάπη αλλά και τον ύμνο στο θεό (ezan) και είναι αδιάψευστος μάρτυρας της αρμονικής συμβίωσης στην ευρύτερη περιοχή τόσων πολλών εθνοτήτων.

Σημαντικό στοιχείο είναι ότι το πολύτιμο αυτό βιβλίο-cdεκδόθηκε από την ανεξάρτητη τούρκικη εταιρεία Kalan που πάντα φροντίζει να φέρνει στο φως τη διαφορετική μουσική πολυγλωσσία μέσα στην τουρκική επικράτεια και προσφέρεται στην τουρκική, αρμένικη και αγγλική γλώσσα!

Σχετικοί σύνδεσμοι:
http://www.komitas.am/eng/brief.htm 

http://kalan.com/2014/01/28/gomidas-vartabed-yerkaran/ 

http://www.vicdanfilmleri.org/?see=rixa1