Ο τίτλος Πέρα από τα σύνορα αποδίδει ιδανικά και με τον πιο ταιριαστό τρόπο τα όσα θαυμαστά μπορεί κανείς να ακούσει σε αυτό το άλμπουμ που φέρνει κοντά τον Ψαραντώνη, τους Χαΐνηδες (κυρίως τον Δημήτρη Αποστολάκη) και τους Mode Plagal.

Τόσο σε μεταφορικό, όσο και σε μουσικό επίπεδο οι εμπνευστές και ερμηνευτές αυτής της συλλογής 14 τραγουδιών, αλλά και μελοποιημένων ποιημάτων, καταφέρνουν να εκπλήξουν τον ακροατή σπάζοντας «στεγανά».

Θα μπορούσε πιο εύστοχα κανείς να παρατηρήσει πως το ενοποιητικό στοιχείο μεταξύ των εκφραστικών εργαλείων είναι η αντισυμβατικότητα, όπως συμβαίνει για παράδειγμα με τις προκλήσεις που του τίθενται και τόσο δυναμικά «απαντάει» ο σπουδαίος Ψαραντώνης. Αντίθετα με ό,τι τον έχουμε συνηθίσει, εδώ ακροβατεί επιδέξια πότε πάνω σε μία μπλουζ μελωδία (Το τραγούδι του πολέμου), που στη συνέχεια μετατρέπεται σε πεντοζάλη, πότε σε φλαμένκο (!!!), όπως συμβαίνει στην ερμηνεία του διασκευασμένου ποιήματος Κόρδοβα του Λόρκα, πότε και σε πιο λυρικά «μονοπάτια», ενώ κι όταν ακόμη τον βρίσκουμε στα γνωστά του ηχοχρώματα, ο Αντώνης Ξυλούρης μας χαρίζει μία αξεπέραστη ερμηνεία.


Κι όμως ο χαρακτηρισμός δεν είναι υπερβολικός, διότι, δεν μπορεί να ειπωθεί κάτι διαφορετικό για την ερμηνευτική τοποθέτηση του στον εκπληκτικό Ταμπουρά, σε ποίηση του Pir Sultan Abdal (*), μετάφραση του Θωμά Κοροβίνη και μουσική του Δημήτρη Αποστολάκη (σε δρόμους των Σούφι, όπως του πρέπει). Εδώ βρίσκεται η κορύφωση του ακούσματος και ο Ταμπουράς έρχεται να σταθεί ισάξια δίπλα στον Ακροβάτη, την περίφημη Τίγρη και τα Εφτά Ποτάμια, τα σπουδαία τραγούδια στα οποία έχει βάλει ο Αποστολάκης το… χεράκι του. Πρόκειται –πραγματικά- για ένα τραγούδι που προσδίδει ακόμη μεγαλύτερη αξία στο ήδη σπουδαίο ρεπερτόριο που έχει ερμηνεύσει ο μεγάλος Κρητικός μουσικός.

Αντισυμβατικό είναι το υλικό που συγκεντρώνεται εδώ (με βασική «ευθύνη» του Αποστολάκη) και για το «ποιόν» των ανθρώπων τα έργα των οποίων μελοποιούνται. Όλοι τους, από τον Μπωντλαίρ, μέχρι τον Πούσκιν και τον Ρίλκε έβγαλαν τη «γλώσσα» στο συντηρητισμό της εποχής τους και τόλμησαν να ανυψώσουν την ποιητική Τέχνη τους με πανώρια αισθητική. Ο Μπωντλαίρ ασχολήθηκε, άλλωστε και με «την κοσμική ανθρώπινη πραγματικότητα στις συμπαντικές διαστάσεις της», κάτι που απασχολεί και τον Αποστολάκη (όπως ο ίδιος έχει τονίσει σε αρκετούς από τους «διαλογικούς» μονολόγους του επί σκηνής). 

Το μεταφυσικό στοιχείο είναι επίσης παρόν, αλλά σαν επίκαιρη θέση δεν είναι δυνατό να μην εστιάσουμε στο κοινωνικά σχόλια, που διακριτικά υφαίνονται πάνω στον λόγο των τραγουδιών ενός cd που ήρθε ξαφνικά, αλλά είναι κάτι παραπάνω από ευπρόσδεκτο για όσα μας προσφέρει…

(*) Ο Pir Sultan Abdal (1480-1550) είναι ένας από τους κορυφαίους Τούρκους ποιητές, Αλεβίτης στην καταγωγή. Ο λόγος του χαρακτηρίζεται από ευθύτητα, καθώς από τον πλούτο της φαντασίας, σε συνδυασμό με μία υψηλή αισθητική. Ο Sultan Abdal επηρέασε βαθιά την κοινωνική, πολιτιστική και θρησκευτική ζωή των Τούρκων, ενώ η ποίησή του διακατέχεται από ανθρωπιστικά ιδεώδη και επίσης από αναφορές για την αντίσταση, την αγάπη, την ειρήνη, το θάνατο και το θεϊκό στοιχείο.