Η φωνή που ερμήνευσε τη συγκεκριμένη εκδοχή της “Γυφτοπούλας” είναι η Svetlana Spajic, ιδαιτέρως γνωστή και αγαπητή στη χώρα της για τη δουλειά της στη φολκ μουσική και με αμέτρητες συνεργασίες σε όλο τον κόσμο, μία εκ των οποίων πριν από χρόνια, με τη Δόμνα Σαμίου. Ωστόσο, η αρχική ιδέα ανήκει στην ψυχή της μπάντας The Cyclist Conspiracy, Nikola Urošević, οποίος φέρει το φευδώνυμο “Mangas”. Κι αν όλα αυτά σας υποψιάζουν για τη δημιουργία μιας κοινότητας που λατρεύει το ρεμπέτικο στο Βελιγράδι, δεν θα έχετε πέσει καθόλου έξω!

Πριν από χρόνια, ο Nikola Urošević ήταν ένας νέος μουσικός, λίγο μετά τα 20 χρόνια του, που άκουγε δυτική μουσική και διάβαζε ποιητές της λεγόμενης υποκουλτούρας. Η αναζήτησή του τον οδήγησε στο να ξεφυλλίζει το βιβλίο του Nick Cave “And the Ass Saw the Angel” και λίγο αργότερα ανακάλυψε ένα παρόμοιο βιβλίο σερβικής προέλευσης που εμβάθυνε ακόμη περισσότερο στην “Υπόγεια” ζωή. Το ύφος και το περιεχόμενο τον συνεπήρε και αναρωτήθηκε προς ποια κατεύθυνση θα μπορούσε να αναζητήσει την επιρροή που έχουν στη Δύση τα μπλουζ, ώστε εκφραστούν τα ανάλογα συναισθήματα, που συνέδεαν νοητά τους ανθρώπους των Βαλκανίων. Έτσι ανακάλυψε το ρεμπέτικο, το οποίο θεωρεί ως το πανκ πριν από το πανκ, και πιο πανκ από το πανκ! Μία πολύ βαθιά πολιτιστική έκφραση, με ιδιαίτερα βαλκανική χροιά.

photo © Marko Dasic

“Είχαμε την ιδέα για τη δημιουργία μίας μπάντας λίγο πιο “Ανατολικής”, με τυπικά ροκ ενορχήστρωση, και όργανα, αλλά με έκφραση και αισθητική πιο ανατολική. Ως προς την κοσμοθεωρία”, αναφέρει ο Nikola Urošević στο “Παραδούναι και Λαβείν” και συμπληρώνει… “Δεν είναι μόνο το ρεμπέτικο, αλλά μια κεντρική ιδέα, μια προσπάθεια να έρθουμε σε επαφή μεταξύ μας, όλοι όσοι καταγόμαστε από τα Βαλκάνια, έναν τόπο με εκπληκτική παράδοση και απίθανη μίξη τόσων πολλών επιρροών. Το 2014, λοιπόν, βρήκα στο ίντερνετ μια συλλογή με ρεμπέτικα. Μερικά από τη Ρόζα Εσκενάζυ και ένα του Δημήτρη Σέμση, το “Αϊδίνικο” που το διασκευάσαμε με φίλους μου μουσικούς. ‘Ενα χρόνο αργότερα, το 2015 βγάλαμε το “Μια νύχτα στο καφέ Κωνσταντινούπολη”. Πρόκειται για μια ιστορία που βασίζεται στο βιβλίο “The Cyclist Conspiracy” του Svetislav Basara.

Το βιβλίο εστιάζει σε μια κοινωνία ανθρώπων που δεν είναι ευχαριστημένη από τη μοντέρνα τεχνολογία κι έτσι χρησιμοποιούν ποδήλατα, στην καθημερινότητά τους. Φτιάξαμε μια συνέχεια της ιστορίας, ότι ξεκινήσαμε για το Όρος Άθως, αλλά ταξιδεύαμε με ποδήλατα, φτάσαμε στη Θεσσαλονίκη και συνειδητοποιήσαμε πως ξεμείναμε από χρήματα.

Ευτυχώς, εκεί είχαμε ένα φίλο και μας είπε πως μπορούσαμε να τα βγάλουμε πέρα εάν παίζαμε σε ένα μέρος που το έλεγαν “το Καφέ της Κωνσταντινούπολης”, εκεί όπου τραγουδούσε η κυρία Κατερίνα. Πρόκειται για μια ολόκληρη ιστορία που τη βάλαμε σε EP δίσκο με διασκευές ("Οι μάγκες δεν υπάρχουν πια", "Γι’ αυτό φουμάρω κοκαϊνη", "Αϊδίνικο", "Τί σε μέλλει εσένανε…").

Εκείνη τη χρονιά, ένα περιοδικό βράβευσε τη δουλειά μας σαν το καλύτερο EP της χρονιάς και όταν διοργανώθηκε μια διάλεξη για το ρεμπέτικο, με κάλεσαν για να μιλήσω. Η αλήθεια είναι πως ακόμη και σήμερα δεν γνωρίζω όσα θα έπρεπε για το θέμα, πόσο μάλλον για να μιλήσω σε μια διάλεξη. Γι’ αυτό και διευκρίνησα πως τα τραγούδια δεν είναι δικά μας, και δεν είναι καν σερβικά. Εκεί όμως γνώρισα τη Svetlana Spajic, που είναι πολύ γνωστή εδώ στη Σερβία, ήρθαμε σε επαφή και συνεχίσαμε μαζί στη μπάντα The Cyclist Conspiracy”. 

Πράγματι, η Spajic ενσωματώθηκε στους Cyclist Conspiracy και έκτοτε άρχισε μια πολύ δημιουργική διάδραση σχετικά με την έρευνα γύρω από το ρεμπέτικο, αλλά και τη συνέχεια της δουλειάς τους στο σχήμα. Φτάσαμε, έτσι, στα τέλη του 2020 και στη διασκευή της “Γυφτοπούλας”… 

“Πάντα μου άρεσαν τα δημοτικά της Ελλάδας, ωστόσο όταν ανακάλυψα τους παλαιότερους ερμηνευτές του ρεμπέτικου, αυτούς της πρώτης περιόδου, μου κίνησαν το ενδιαφέρον. Ξεκίνησα, έτσι να κάνω λίστα με τα τραγούδια που μου αρέσουν περισσότερο, ώσπου ο Nikola Urošević μου ζήτησε να κάνουμε τη διασκευή της “Γυφτοπούλας”. Όλη η ιδέα γύρω από τους Cyclist Conspiracy στηρίζεται σε μια πνευματική αναζήτηση σε σχέση με τον Βυζαντινό Πολιτισμό, ευρύτερα. Προσωπικά, μελετώντας το κομμάτι, μου άρεσε πολύ η ερμηνεία του Γιώργου Μπάτη. Προσπάθησα να προσεγγίσω το ύφος του. Αυτή ήταν η έμπνευση για τον τρόπο που τραγούδησα τη “Γυφτοπούλα”. Μου αρέσει πολύ η πρώιμη περίοδος του ρεμπέτικου. Μοιάζει να έχει πιο δυνατές ρίζες, πιο ανατολικές. Επίσης, η ερμηνεία του Γιώργου Μπάτη είναι στοιχειώδης, αλλά και ουσιαστική. Έχει, πολλές επιρροές κι από το δημοτικό τραγούδι. Η ενορχήστρωσή του μοιάζει τόσο τραχιά, αλλά είναι ελκυστική. Τόσο καλή”.

Σε αυτές τις επισημάνσεις της Svetlana Spajic προς το “Παραδούναι και Λαβείν”, ο κιθαρίστας και κινητήριος δύναμη των Cyclist Conspiracy, Nikola “Mangas” Urošević, προσθέτει…

“Θέλαμε να δώσουμε τη δική μας οπτική στη “Γυφτοπούλα”, αλλά διατηρώντας ισορροπία με την αυθεντική εκδοχή. Νομίζω πως τα καταφέραμε. Όταν ακούσεις την πρώτη ηχογράφηση σου δίνει την εντύπωση ενός ψυχεδελικού φολκ κομματιού, αλλά φυσικά δεν είναι. Όταν κάναμε την διασκευή, γνωρίζαμε πως έπρεπε να κατανοήσουμε την αρχική ουσία. Καλή η προσπάθεια να παρουσιάσουμε το όραμα μας, αλλά πρέπει να υπάρχει και η ουσία του αρχικού. Πιστεύω γενικότερα, πως το ρεμπέτικο μας δίνει μια διάσταση εξιστόρησης, που χρειαζόμαστε στη μουσική σήμερα. Έχουμε ανάγκη από μουσική και τραγούδια με δυνατές και ξεκάθαρες ιστορίες. Με ξεκάθαρο λόγο…”  

Το line up των The Cyclist Conspiracy στελεχώνουν οι εξής…

Nikola “Mangas” Urošević: Guitar, acoustic guitar 

Damjan “Beli” Brkić: Guitar 

Miloš Vukčević: Bass 

El Miryami Mariachi: Trumpet, viola 

Uroš Kiš: Drums 

Velos Choir: 

Una Isailović, Marija Lončar, Svetlana Spajić 

Περισσότερες πληροφορίες

Γυφτοπούλα 

https://thecyclistconspiracy.bandcamp.com/album/giftopoula-feat-svetlana-spaji

A Night at Café "Constantinople" (feat. Kyria Katerina)

https://thecyclistconspiracy.bandcamp.com/album/a-night-at-caf-constantinople-feat-kyria-katerina