Τελικά οι Έλληνες είναι τζαζ; Και αν ναι, πόσο τζαζ είναι; Αν κρίνουμε από τα αυξανόμενα φεστιβάλ τζαζ στην Ελλάδα (Φεστιβάλ Τζαζ στην Τεχνόπολη, Tinos Jazz Festival, κύκλος Jazz Masters στο Παλλάς) αλλά και τις, φιλικές προς τη τζαζ, μουσικές σκηνές (Half Note Jazz Club, Αθηνά Live, Gazarte κ.α.) το ελληνικό κοινό έχει μια ιδιαίτερη αδυναμία σε αυτό το είδος που με έναν τρόπο περιλαμβάνει στα ηχοχρώματά του την αμερικανική του ταυτότητα, τις αφρικανικές του καταβολές αλλά και την ελευθερία που του προσδίδει μια μαγική λέξη· ο αυτοσχεδιασμός! Ίσως αυτά τα χαρακτηριστικά να ευθύνονται για το γεγονός πως όποιος πάει πρώτη φορά σε μια καλή τζαζ συναυλία, έχει ελάχιστες πιθανότητες να... γλιτώσει απ’ τον εθισμό της!

 

Μια καλή αφορμή για όσους δεν έχουν ανακαλύψει ακόμα τον κόσμο της τζαζ και φυσικά ένα σημείο συνάντησης για τους συνειδητοποιημένους φαν του είδους είναι το "Πανόραμα Ελληνικής Τζαζ" που θα πραγματοποιηθεί στη Στέγη Γραμμάτων και Τεχνών στις 6, 7 και 8 Δεκεμβρίου. Το ραντεβού κλείνεται για 3η χρονιά και αποτελεί πλέον έναν αξιόλογο και αναμενόμενο μουσικό θεσμό στη Στέγη που στηρίζει και προβάλει την ελληνική τζαζ σκηνή δίνοντας αφενός την ευκαιρία στο κοινό να την ανακαλύψει και αφετέρου στους Έλληνες μουσικούς να συμπράξουν επί σκηνής με καταπληκτικούς τζαζίστες διεθνούς αναγνώρισης.

 

Αυτή τη χρονιά την έναρξη του Φεστιβάλ κάνει το Takis Barberis Group το οποίο συναντά τον Τουρκο-σουηδό σαξοφωνίστα, παραγωγό και συνθέτη, Ιλάν Ερσαχίν σε μια ανάμειξη Ανατολής και Δύσης που παίζει με τα μουσικά όρια (6/12). Τη σκυτάλη παίρνουν ο πιανίστας Σάμι Αμίρης και το γκρουπ του, οι οποίοι προσκαλούν τον Καλιφορνέζο βιρτουόζο τρομπετίστα, Ρεξ Ρίτσαρντσον σε μια βραδιά ισορροπίας ανάμεσα στο κλασικό και το σύγχρονο (7/12) ενώ το 3ο Πανόραμα Ελληνικής Τζαζ θα ολοκληρωθεί με τον κοντραμπασίστα Κώστα Θεοδώρου και τον Βρετανό τρομπετίστα και συνθέτη Τομ Άρθουρς για όσους θέλουν να ακούσουν το «σήμερα» (8/12). Την καλλιτεχνική επιμέλεια του επιτυχημένου αυτού Φεστιβάλ έχει ο εξαίρετος δημοσιογράφος, και φίλος φυσικά της τζαζ μουσικής, κος. Δημήτρης Τρίκας ο οποίος λίγες ημέρες πριν την έναρξή του μας μίλησε για την ιδέα και την πραγματοποίηση, λέγοντας:
«Η ιδέα γεννήθηκε ακριβώς από την ανάγκη, οι πραγματικά εξαιρετικοί πια Έλληνες μουσικοί της τζαζ, να έχουν μια ευκαιρία συνεργασίας με κάποιον ξένο μουσικό / σολίστα, και με αυτό τον τρόπο να έχουν μια ευκαιρία, πρόσθετης εμπειρίας, αλλά πρωτίστως γιατί μέσα απ’ αυτή τη συνεργασία και άλλες παρόμοιες μπορούμε να πετύχουμε την εξωστρέφεια που τόσο λείπει όχι μόνο στον συγκεκριμένο τομέα αλλά γενικότερα στους Έλληνες καλλιτέχνες».

 

Και πραγματικά, η εξωστρέφεια, είναι ένα από τα σημαντικά στοιχεία που χαρακτηρίζουν το «Πανόραμα Ελληνικής Τζαζ». Τόσο η 1η όσο και η 2η διοργάνωση έδωσαν σημασία στον διάλογο μεταξύ Ελλήνων και ξένων καλλιτεχνών: Τόρε Μπρούνμποργκ, Τέεμου Βιϊνικάινεν, Μίκκο Ιννάνεν και Γκίλαντ Άτσμον, Ματζίντ Μπεκκάς, Αντρέα Ρομάνι ήταν οι προσκεκλημένοι ξένοι καλλιτέχνες του 2ου και 1ου Πανοράματος αντίστοιχα. «Η εξωστρέφεια είναι στόχος και ζητούμενο ενώ η απουσία της είναι πληγή για την Ελλάδα γενικότερα. Ξέρετε, ένας Βέλγος ή ένας Ελβετός αν ταξιδέψει οδικώς (εύκολα δηλαδή) σε 3-4 ώρες θα βρεθεί στο Παρίσι, το Βερολίνο ή το Λονδίνο... Ένας Αθηναίος, ας πούμε, το πολύ να φτάσει μέχρι τη Λάρισα. Καταλαβαίνετε την πολιτιστική διαφορά και αποξένωση που μας δέρνει. Συν ότι δεν υπάρχει θεσμικά, πολιτική που να τροφοδοτεί την εξωστρέφεια της ελλαδικής τέχνης από το μίζερο και διαπλεκόμενο κράτος μας» μας λέει ο Δημήτρης Τρίκας και προσθέτει πως, «Ευτυχώς η Στέγη γενικότερα και το συγκεκριμένο φεστιβάλ βλέπουν αλλιώς τα πράγματα και το αποδεικνύουν στην πράξη».

 

Εκτός όμως από την εξωστρέφεια, το «Πανόραμα Ελληνικής Τζαζ» εστιάζει κάθε χρόνο και σε μία θεματική, που στα δύο πρώτα χρόνια ήταν συνδεδεμένη με τον γεωγραφικό, θα μπορούσαμε να πούμε, προσανατολισμό του προγράμματος (2011, προσκεκλημένοι καλλιτέχνες από την ευρύτερη περιοχή της Μεσογείου και 2012, Σκανδιναβοί καλλιτέχνες) ενώ αυτή τη χρονιά η σύνδεση έχει μάλλον να κάνει με το κοινό ύφος των καλλιτεχνών. Ο κ. Τρίκας μας κατατοπίζει σχετικά: «Αρχικά είχαμε σκεφτεί με τον κ. Χρήστο Καρρά (σ.σ.: Εκτελεστικός Διευ/ντής και Καλ/κός Διευ/ντής της Στέγης Γραμμάτων και Τεχνών), η συνεργασία των Ελλήνων με τους ξένους να υπόκειται σε κάποια χαρακτηριστικά σχολής μέσω και της... γεωγραφίας. Π.χ.: Μεσόγειος ή Σκανδιναβικές χώρες. Στο 3ο Πανόραμα καταλάβαμε ότι αυτό είναι σχετικά περιοριστικό στην έκφραση και προτιμήσαμε οι συνεργασίες να σχετιστούν με τις συγγένειες των μουσικών μεταξύ τους, πράγμα που φέτος συμβαίνει στον απόλυτο βαθμό».

 

Το κοινό στην Ελλάδα αγαπάει τόσο πολύ τη τζαζ ή το τζαζ κοινό στην Ελλάδα είναι φανατικό και ακολουθεί πιστά τις συναυλίες του είδους, θα μπορούσε να αναρωτηθεί κάποιος βλέποντας ένα φεστιβάλ ελληνικής τζαζ να γίνεται ετήσιος θερμός στο πρόγραμμα ενός φορέα όπως η Στέγη Γραμμάτων και Τεχνών. «Δεν υπάρχει γενικώς "κοινό για όλα τα πράγματα". Το ευρύτερο κοινό στην Ελλάδα όπως και αλλού, να μη γελιόμαστε, δεν ασχολείται ούτε με την τζαζ ούτε με άλλες μορφές τέχνης. Υπάρχει όμως, και εννοώ στην Ελλάδα, ένα κοινό ευάριθμο που ΞΕΡΕΙ και παρακολουθεί με προσήλωση καλλιτεχνικές προτάσεις που τα mainstream Μέσα και οι αντίστοιχοι δημοσιογράφοι τους τα αγνοούν ή αρνούνται να τα προβάλουν. Ιδιαίτερα το κοινό της τζαζ στην Ελλάδα είναι και μεγάλο –συγκριτικά με άλλες χώρες– και εξαιρετικά καταρτισμένο».

 

Γι’ αυτό το κοινό λοιπόν και για όποιον επιθυμεί να γνωρίσει τον μαγικό κόσμο της τζαζ, οι Έλληνες και οι ξένοι καλλιτέχνες θα δώσουν –όπως και τα δύο προηγούμενα χρόνια– τον καλύτερό τους εαυτό! Σκέψεις για το επόμενο, το 4ο «Πανόραμα Ελληνικής Τζαζ», είναι ήδη... στο δρόμο! Μια ιδέα, όπως μας λέει ο Δημήτρης Τρίκας, είναι: «Να έχουμε Έλληνες που ζουν και κάνουν καριέρα στο εξωτερικό, όπως ο Πέτρος Κλαμπάνης, ας πούμε, που ζει και εργάζεται στη Ν. Υόρκη. Αλλά αυτά προς το παρόν είναι μόνο σκέψεις…!». Επειδή όμως, το 3ο Πανόραμα Ελληνικής Τζαζ δεν είναι σκέψη αλλά πραγματικότητα, ας το απολαύσουμε στις 6, 7 και 8 Δεκεμβρίου στη Μικρή Σκηνή της Στέγης! Ραντεβού εκεί, λοιπόν!