Τι βλέπετε να έχει αλλάξει στον μουσικό σας χώρο εδώ και 20 χρόνια από όταν και ξεκινήσατε να λειτουργείτε ως πυρήνας στη χώρα μας για αυτό το είδος μουσικής;

Ο κώδικας που χρησιμοποιούμε εμείς για να επικοινωνήσουμε μουσικά με τον κόσμο είναι ο κώδικας του hip hop. Όταν ξεκινούσαμε η βασική μας ανησυχία ήταν να βρούμε άλλες θεματικές από αυτές που χρησιμοποιούσαν εκείνη την εποχή στο παγκόσμιο hip hop. Θέλαμε όλο αυτό να μπορούμε να το φέρουμε στα μέτρα μας ώστε να μπορούμε να το στηρίξουμε. Όταν ξεκινήσαμε η στάση μας ξένισε πολύ κόσμο. Πιστεύω ότι με τα χρόνια δικαιώθηκα για αυτή μου την επιλογή γιατί τελικά ήταν διαφορετικά τα πράγματα.

Το hip hop, στο οποίο αναφέρθηκες, βλέπουμε ότι σε μεγάλο βαθμό έχει εκφυλιστεί.

Το hip hop αφέθηκε τελείως στα χέρια του lifestyle και χρησιμοποιήθηκε ανάλογα. Το hip hop παγκοσμίως έχει περάσει από σαράντα κύματα. Εδώ στην Ελλάδα έχει μια πιο φυσιολογική ροή εξέλιξης. Ως ένας απλός κώδικας που εκπαιδεύεται από τη ζωή, παιδεύεται, γεμίζει, ανοίγει τους ορίζοντές του και διευρύνει τις θεματικές του ως ένα παιδί ανήσυχο που μεγαλώνει μέσα σε μία λογική ροή. Κάπως έτσι έχει συμβεί και με το lowbap και τους Active Member όλα αυτά τα χρόνια.

Μίλησες προηγουμένως για κώδικες στο hip hop και το low bap. Έχουμε δει όμως ειδικά τελευταία αυτούς τους κώδικες να πηγαίνουν περίπατο μπροστά στο κέρδος, τις πίστες και την τηλεόραση. Αυτοί οι άνθρωποι θα μπορούσαν να επιστρέψουν στην αυθεντικότητα του χώρου σας ή θεωρείς ότι από τη στιγμή που παίζουν σε αυτό το παιχνίδι είναι τελειωμένη υπόθεση;

Πάντα υπάρχει ελπίδα. Ακόμα και σε κάτι που εμένα δεν μου τραβάει την προσοχή μπορεί να συμβαίνουν πολύ σημαντικά πράγματα, που να μην τα έχω πάρει χαμπάρι. Το τραγικό με αυτούς που βρέθηκαν στις πίστες είναι ότι δεν είχαν ούτε αυτό μέσα τους για να το υποστηρίξουν. Όλοι αυτοί παλιά μεταφράζανε ζωή από το Αμερικάνικο hip hop και τώρα προσπαθούν να βρουν τρόπο να υπάρχουν στην πίστα.

Μέσα σε δύο δεκαετίες πέρασαν διάφοροι καλλιτέχνες από το συγκρότημα…

Κάθε άνθρωπος που πέρασε από το συγκρότημα άφησε το στίγμα του. Το καλό είναι ότι από το 2002 και μετά που καταλήξαμε στο σημερινό σχήμα με την Sadahzinia έχω έναν άνθρωπο δίπλα μου να με συμπληρώνει και να μην χρειάζεται να κάνω πράγματα για εκείνον. Πριν λειτουργούσε περισσότερα σαν παρέα παρά σαν δημιουργική παρέα. Έτσι όπως ήρθαν τα πράγματα θα έπρεπε πραγματικά να είσαι κάτι για να είσαι μέσα στο γκρουπ. Η Γιολάντα το έχει αυτό και έχει και τη δυναμική ενός ανθρώπου που γράφει και ερμηνεύει διαφορετικά. Έγινε το πράγμα πιο ατόφιο με την παρουσία της.

Ο βασικός χώρος που παράγονται πολιτικά τραγούδια σήμερα είναι το hip hop. Πιστεύεις ότι θα επανέλθει στο προσκήνιο όπως έγινε στο τέλος του ’90 δεδομένων των κοινωνικοπολιτικών εξελίξεων;

Κοίτα, η ζωή μας κάνει κύκλους σίγουρα. Αν μπορεί το hip hop να γίνει σάουντρακ της εποχής είναι ένα άλλο ζητούμενο. Κανείς δεν θα σου παραδεχτεί ποτέ ότι το hiphop έτυχε να μοιάζει ανήσυχο. Κανείς από τους hiphoper. Το γνωρίζω από τη γέννησή του.

Μα η αλήθεια είναι ότι δεν έτυχε…

Μπορεί να έτυχε κιόλας. Όταν το 3-4% έχει θεματική ανήσυχη είναι μικρό ποσοστό. Άσχετα αν εσύ που είσαι ανήσυχος πέσεις πάνω σε αυτό το μικρό ποσοστό. Ακόμα μπορεί να σου φαίνεται και σαν κυρίαρχο ρεύμα γιατί οι ανάγκες σου είναι τέτοιες. Νομίζω ότι το hip hop δεν ήταν χρήσιμο και πιστό στη ζωή σαν θεματική. Αυτή είναι και η μεγάλη μας διαφορά. Για αυτό θέλαμε το δικό μας hip hop να είναι πιο κοντά σε μας. Αυτή τη στιγμή τα χειρότερα πράγματα στη μουσική έχουν ξεπηδήσει από το hip hop. Το τραγικό είναι ότι το hip hop είναι απλά ένας τρόπος να αποδίδεις μουσικά τα πράγματα που είναι βασισμένος στη φιλοσοφία του dj. Αυτό το απλό πραγματάκι είναι μόνο και θέλησε η μουσική βιομηχανία να το κάνει life style στα μέσα του 80 και το κάνει μέχρι σήμερα.

Για κάποιον που θα ήθελε να γνωρίσει τη μουσική σας από πού θα του πρότεινες να ξεκινήσει;

Η χρυσή εποχή του hip hop ήταν από το 88 μέχρι και το 94. Τα πράγματα εκεί για κάποιους είχαν καταλήξει. Εκεί μπορείς να βρεις πολύ όμορφα πράγματα που γινόταν κυρίως στην ανατολική ακτή. Περισσότερο στη Νέα Υόρκη, Σικάγο, Φιλαδέλφεια κτλ. Αργότερα ξεκίνησαν και άλλες σκηνές στην Ευρώπη. Η αγγλική, αργότερα η δική μας, η γαλλική, η σουηδική… Αυτή η πενταετία σχεδόν ήταν η χρυσή εποχή του hip hop.

Έξω το hiphop και η κουλτούρα του πολλές φορές έχει να κάνει με συμμορίες, νύχτα, διαφθορά, εγκληματικότητα κλπ. Αυτό στη χώρα μας συνέβη;

Εδώ σε αυτόν τον χώρο δεν συνέβη αυτό. Και διάφορες φήμες που ακούγονται είναι αηδίες. Δεν συνέβη ποτέ κάτι τέτοιο. Αυτή ήταν και η μεγάλη μου αγωνία αν θέλεις. Να μην συμβεί κάτι τέτοιο σε ό,τι μας αφορά γιατί ήμουν ήδη αηδιασμένος βλέποντας όλα αυτά έξω. Έπρεπε μεταξύ μας να βρούμε έναν κοινό τόπο να συνεννοηθούμε. Και εκεί είπαμε ότι low bap θα κάνει κάποιος που θα μπορεί να το στηρίξει με τη ζωή του αυτό που λέει. Μάλιστα κάποιοι με ρωτούσαν: «Αν σκάσει κάποιος ομοφυλόφιλος και τραγουδάει low bap;» «Αν σκάσει ένας φασίστας;». Φυσικά και δεν παίζει κανένα πρόβλημα. Δεν έχει να κάνει ο τρόπος με την αισθητική ή με την ιδεολογία κάποιου. Απλά προσπαθήσαμε να σωθούμε από κάποια πράγματα και να τα κρατήσουμε μακριά…

Παρόλα αυτά εδώ και 20 χρόνια στα τραγούδια σας και στα προσωπικά σου πράγματα είσαι εμφανώς κατά και του φασισμού και των αριστερών-μαρξιστών.

Έχω κι εγώ τις προσωπικές μου εμμονές και κάποια απωθημένα. Φαντάσου ότι στην Αμερική ας πούμε δεν είχαν τέτοια πράγματα ως θεματική. Εγώ είμαι της γενιάς του 85. Καταλαβαίνεις ότι ή φασίστας θα ήμουν ή το αντίθετο. Κατάλαβα με τα χρόνια ότι αυτό το πράγμα δεν βγάζει πουθενά. Έτσι κι αλλιώς πιστεύω ότι ο φασίστας όπως και ο μπάτσος κρύβονται μέσα μας. Εγώ προσπάθησα να γλυτώσω από αυτό μια για πάντα ξορκίζοντάς το μέσα από τα τραγούδια μου.

Ο απόηχος της μεταπολίτευσης προφανώς σε επηρέασε καθοριστικά στη στάση σου απέναντι στα πολιτικά πράγματα;

Φυσικά! Έχω κάνει μάλιστα ένα δίσκο, το «Κλεμμένο μας Τσίρκο» που ουσιαστικά είναι απάντηση στο «Μεγάλο μας Τσίρκο». Τώρα το έκαναν ντοκιμαντέρ και κάποια παιδιά και πήγε στο φεστιβάλ Θεσσαλονίκης. Ουσιαστικά εκεί μέσα κάνω τις δικές μου περιγραφές για όλη αυτήν την κατάσταση. Πιστεύω ότι η γενιά αυτή είναι χειρότερη που έχει υπάρξει και τα αποτελέσματα τα βλέπουμε ξεκάθαρα πια σήμερα. Ο τρόπος του καθεστώτος είναι πρώτα να σε πάρει με το μέρος του. Μετά σε κάνει αναπόσπαστο κομμάτι του και ύστερα όταν δεν σε χρειάζεται απλά δεν υπάρχεις. Και από τα τρία στάδια περάσαμε όλοι. Ό,τι και να πιστεύαμε, ό,τι και να είχαμε ως αντικείμενο. Ήταν ένα καθεστώς γεμάτο απωθημένα, μίσος, ματαιοδοξία και όλα τα τραγικά πράγματα.

Έχεις σκεφτεί ότι για τους μικρότερους του είδους πιθανόν να λειτουργείς ως αυθεντία. Τι θα έλεγες σε όλους αυτούς να προσέξουν να μην κάνουν;

Αυτό είναι μια προσωπική υπόθεση. Το βάθεμά σου δεν θα στο μάθει κανείς. Δεν θα μπορέσεις να το περιγράψεις ακριβώς ποτέ σε κανέναν. Είναι τραγικό θα θεωρείς ότι είσαι σωστό παράδειγμα. Εγώ θεωρώ ότι είμαι ένα λάθος παράδειγμα. Το τίμημα όλα αυτά τα χρόνια ήταν μεγάλο. Αλλά όταν έχεις μπει σε αυτήν την ιστορία θα την πας μέχρι το τέλος. Δεν γίνεται να αφήσεις αυτό το όμορφο που συμβαίνει σε σένα -και ας μην μπορείς να το περιγράψεις σε κανέναν- να το αφήσεις στη μέση. Αυτό που θα συμβούλευα ένα παιδί που πέφτει πάνω μας είναι να διαλέξει ό,τι θέλει. Δεν είναι υποχρεωμένος κανείς να κυλάει με τους δικούς μας ρυθμούς. Υπάρχει πολύ υλικό να ψάξει και ας κρατήσει ό,τι θέλει.

Λαμβάνεις υπ’ όψιν σου την κριτική αυτών των ανθρώπων που μπορεί να είναι και φανατικοί σας ακροατές;

Δεν παίρνω πολύ στα σοβαρά τον κόσμο. Γιατί ξέρουμε ότι το κοινό έχει την τάση να κανιβαλίζει και να σε οδηγεί όπου θέλει. Δεν μασάω εγώ από αυτά και ας μείνω ξανά μόνος μου. Είναι ένα προσωπικό κυνήγι αυτό. Κανείς δεν πρέπει να μπει στη λογική μου και να τρέχει παράλληλα με μένα, ας κρατήσει ότι θέλει χωρίς να πηγαίνει απαραίτητα με τους δικούς μου ρυθμούς και τη δική μου λογική και θα έχει μια καλή παρέα μέχρι τα γεράματα. Εγώ μπορεί να μην έχω παρέα όμορφη μέχρι τα γεράματα μου.

Αυτό που λες μαρτυράει ότι έχει υπάρξει περίοδος που έχεις νιώσει απελπιστικά μόνος.

Δεν γίνεται να έχεις παρέα σε αυτήν την ιστορία. Μπορεί να λειτουργούν παράλληλα κάποια πράγματα, όπως συμβαίνει με την Γιολάντα. Αυτό που συμβαίνει μεταξύ μας είναι δύο διαφορετικά πράγματα που συνεννοούνται για να προκύψει κάτι. Στο βάθεμά σου δεν υπάρχει παρέα. Πας μόνος σου. Αυτό είναι το σωστό και το τίμιο. Δεν πρέπει να πάρεις μαζί σου κανέναν.

Ποιοι είναι οι μεγάλοι μύθοι για τον χώρο σας που φαντάζεται ο κόσμος;

Δεν υπάρχει ο μύθος του sex drugs and rock 'n' roll που μπορεί να φαντάζονται κάποιοι. Πέρυσι ας πούμε στην Τεχνόπολη είχε 4.000 κόσμο και όχι μόνο δεν έγινε το παραμικρό, αλλά ήταν όπως μας είπαν η πρώτη συναυλία που έφυγε ο κόσμος και δεν άφησαν ούτε σκουπίδι πίσω τους. Είναι δύσκολο κάποιος να το πιστέψει αν δεν το έχει δει. Έχουμε το καλύτερο κοινό και μας έχει στηρίξει ουσιαστικά. Η μεγαλύτερη παρεξήγηση για το hip hop είναι ότι είναι είδος μουσικής. Και αυτό πρέπει να λυθεί. Είναι τρόπος. Όπως είναι τη τζαζ, το μπλουζ. Είναι τρόπος, δεν είναι είδος μουσικής. Ένας άλλος μύθος που καταρρίψαμε στην Ελλάδα είναι ότι δεν φτιάχτηκε το hip hop από μετανάστες. Δεν ξέρω αν είναι καλό αυτό αλλά είμαστε η μοναδική χώρα που συνέβη αυτό.

Αν δεν ζούσες στο Πέραμα και ζούσες στην Εκάλη θα έγραφες πιστεύεις τα ίδια τραγούδια; Ο τόπος που ζεις σε επηρεάζει;

Σίγουρα με έχει επηρεάσει. Με τα χρόνια έχει μεταλλαχτεί πολύ η περιοχή. Φτάσαμε σε σημείο στο πέραμα οι φασίστες να χτυπάνε πρόσφυγες. Αν ο παππούς μου ήξερε ότι υπάρχουν ναζί στο πέραμα θα το καίγανε πριν μεγαλώσουμε εμείς. Έχω σκεφτεί πολλές φορές να φύγω. Το είχα ως απάγκιο εκεί και τα πράγματα έχουν αλλάξει. Πιστεύαμε ότι εκεί δεν θα μας συμβεί ποτέ. Τελικά πιαστήκαμε μαλάκες και εκεί. Αλλά δεν τους το χαρίζω ύστερα και από τη διαπίστωση ότι το ποσοστό των ηλιθίων σε όλες τις χώρες είναι το ίδιο. Δεν γλυτώνεις. Δεν θα διασκέδαζα σε καμία περίπτωση τις εντυπώσεις. Το Πέραμα πια είναι μια μαύρη αφήγηση και έτσι το αντιμετωπίζω.

Παράλληλα όμως, με την άνοδο του φασισμού έχουμε και μία πολιτιστική έκρηξη από πιο αυθεντικά πράγματα. Άλλωστε την περίοδο της χούντας είχαμε πολύ σημαντική πολιτιστική παραγωγή από Έλληνες εντός και εκτός Ελλάδας.

Θεωρώ ότι δεν συμβαίνει ακόμα αυτό. Γεννιούνται και υποβόσκουν όμορφα πράγματα. Αλλά ακόμα δεν έχει συμβεί όπως θα θέλαμε, γιατί ακόμα δεν έχουμε φτάσει στη διαπίστωση ότι αυτό που συμβαίνει μας άξιζε. Είμαστε ακόμα στις δικαιολογίες του τύπου «έλα μωρέ περαστικό είναι θα φύγει». Μόλις το χωνέψουμε ότι δεν είναι περαστικό και ότι αυτό το πράγμα όποτε το καλλιεργούν οι καιροί αυτοί θα έρχονται στο φως.

Πρέπει όταν απαντάς στους ηλίθιους το πρώτο πράγματα που πρέπει να κάνεις είναι η σάτιρα. Να τους περιγελάς. Η σάτιρα θα ήταν ένα δυνατό όπλο στα χέρια του πολιτισμού. Από την άλλη πρέπει να δούμε και αλλιώς κάποια πράγματα. Να ψάξουμε να βρούμε πως στην ευχή ξεφύγαν όλα αυτά τα παιδιά; Μήπως ήταν από την αδιαφορία μας; Μήπως υπήρχε μια ελιτίστικη λογική; Η αριστερά έχει κάνει τραγικά πράγματα. Εκεί πιστεύω ότι μπορεί να χρεωθεί όλο αυτό. Οι φασίστες δεν ξεμυτίζουν από φιλελεύθερους. Ποτέ δεν γινόταν αυτό.

Θεωρώ μοναδικό δείγμα αξιοπρέπειας τον Μάρκος και τους Ζαπατίστας. Η έκτη τους διακήρυξη θεωρώ ότι είναι κάτι που θα το μελετάμε εκατοντάδες χρόνια αργότερα για να καταλάβουμε τι ακριβώς σημαίνει. Πόσο απλά και όμορφα μπορεί ένας άνθρωπος να κάνει αυτό που θέλει και να πεθάνει ευτυχισμένος. Δεν έχω καθόλου μαρξιστική και ανατολικής Ευρώπης λογική. Δεν μπορώ να καταλάβω στην Ελλάδα αυτούς που έχουν μαρξιστικές καταβολές. Όσο τραβηγμένο και αν ακουστεί αυτό που θα πω θεωρώ τον Μαρξ αρλεκίνο…

Αν κρίνω από τα τραγούδια σου φαντάζομαι σε ενοχλεί πολύ το γεγονός του φασισμού

Το πρόβλημα με τον φασίστα για μένα είναι αισθητικό. Για κάποιους είναι πολιτικό. Για μένα είναι αισθητικό. Θεωρώ τους φασίστες μια απαράδεκτη κατάσταση. Από εκεί και πέρα στα πρακτικά του πράγματος ο Έλληνας μπορεί να κρύψει επιμελώς τον φασίστα που κρύβει μέσα του και να ζήσει ξανά μαζί μας αρμονικά. Σημαίνει όμως κάτι αυτό; Δεν ξέρω αν θα πρέπει να συνηθίσουμε να ζούμε με φασίστες που εκδηλώνονται ή με ένα κομμάτι του πληθυσμού που είναι κρυφοί φασίστες και δεν εκδηλώνονται. Θα δείξει… Σημασία έχει ότι αυτό που έχουν στο μυαλό τους κάποιοι για καινούριους εμφύλιους δεν μπορώ να το αντέξω πραγματικά. Από τις περιγραφές του παππού μου που έζησε ως καπετάνιος στον εμφύλιο δεν έχω να θυμάμαι τίποτα καλό που φαντάσου πόσο θα μπορούσε να καυχιέται ως καπετάνιος.

Και προσωπικά αλλά και ως Active Member έχετε λειτουργήσει με συμβολισμούς. Στα εξώφυλλα των δίσκων σας, στις αφίσες κλπ. Το ότι θα εμφανιστείτε σε έναν χώρο που πριν από εσάς έπαιζε η Έλενα Παπαρίζου με τη Νατάσσα Θεοδωρίδου δεν συμβολίζει κάτι;

Μέχρι τώρα σε όποιο χώρο έχουμε παίξει και είναι μαγαζί έχει την ιστορία του. Το Gagarin έκανε porncultfestival. Από το Σταυρό του Νότου έχουν περάσει όλοι οι έντεχνοι που εγώ δεν θεωρώ ότι έχουν μεγάλη απόσταση από τους σκύλους. Και έρχεται τώρα ο Σωκράτης ο φίλος μου και το επιβεβαιώνει αυτό. Ο Βοτανικός είναι ο καλύτερος χώρος από αυτούς που έχω πάει μέχρι σήμερα με τεράστια υποδομή. Έχει κλείσει ως πίστα πια και νιώθαμε ότι χρειαζόμαστε έναν χώρο να χωράει περισσότερο κόσμο. Οι άλλες επιλογές που είχαμε ήταν χώροι κακής ηχητικής και όχι μόνο ποιότητας. Ο χώρος πάντως δείχνει μια διάθεση να αλλάξει. Έχει κλείσει ως πίστα και έχουν ξηλώσει ακόμα και τις παλιές μαρκίζες. Αν ο χώρος ξαναβάλει μέσα σκύλους απλά δεν θα ξαναπαίξουμε εκεί.

Τι θα ακούσουμε σε αυτή τη μεγάλη συναυλία στον Βοτανικό;

Τη συναυλία αυτή την ονομάσαμε «Την πιο μεγάλη νύχτα» θεωρώντας ότι θα κάνουμε μια πολύ περιεκτική σε ουσία νύχτα και σε διάρκεια. Μπορεί να κρατήσει περισσότερες από 6 ώρες. Μαζί μας θα είναι οι: Rodney P, Skitz, Jahcoustix, Luka Lesson και ο Νίκος Ξύδης με το project A.S.R.

Ένα από τα βασικά σου χαρακτηριστικά είναι ότι πάντα παρουσιάζεις κάτι νέο και πάντα βρίσκεσαι σε κίνηση. Τώρα τι να περιμένουμε;

Στα άμεσα πλάνα μας είναι ένα ντοκιμαντέρ που φτιάχνουμε για μια εταιρεία στην Αυστραλία, γιατί ο Luka Lesson μας έχει αναφέρει ως επιρροή του και θα γίνει ένα ντοκιμαντέρ για εκείνον που θα συμμετέχουμε. Ουσιαστικά θα είναι ένα μικρό tour που θα κινηματογραφηθεί. Αυτό θα ονομάζεται Kaskarika (φάρσα). Επίσης, ετοιμάζουμε μία μεγάλη περιοδεία στην Ευρώπη που θα ξεκινήσει από την Ελλάδα με ένα διήμερο το ερχόμενο φθινόπωρο και θα γυρίσουμε όλη την Ευρώπη για να τραγουδήσουμε στον κόσμο και να του πούμε τι συμβαίνει εδώ. Επίσης, κάνω ένα άλλο project εγώ με μια ορχήστρα εγχόρδων που θα παίξουμε μέσα στο καλοκαίρι δύο φορές και ακόμα ένα project που ετοιμάζω είναι με τους Αντάμα Πανταχού που κάνουν μαριονέτες σε φυσικό μέγεθος. Είναι ωραία να σε ξέρουν στο χωριό σου αλλά σαν εμπειρία πρέπει να βγεις έξω να μοιραστείς πράγματα.