Το πασίγνωστο παιδικό τραγουδάκι Frère Jacques είναι μια γαλλική μελωδία που είναι φτιαγμένη έτσι ώστε να τραγουδιέται με την τεχνική του κανόνα, δηλαδή ανά δύο μέτρα να έρχεται μια καινούργια φωνή που πιάνει το μουσικό θέμα από την αρχή, μια διαδικασία που μπορεί να συνεχίζεται επ’ άπειρον. (Το πιο πρόχειρο παράδειγμα που μου έρχεται στο μυαλό σε ανάλογη ελληνική μελωδία είναι το Ένα μύθο θα σας πω του Μάνου Χατζιδάκι.) Οι πρώτες νότες από το Frère Jacques χρησιμοποιήθηκαν από τον Γιάννη Σπανό στο ομώνυμο τραγούδι του, που ακούγονταν στην ταινία του Αλέκου Σακελλάριου Καλώς ήλθε το δολλάριο (1967) και ήταν σε στίχους του τελευταίου.
Ο Σπανός κράτησε την παιδικότητα της μελωδίας, την οποία και «προέκτεινε» πάνω στο γνωστό προσωπικό του ύφος, χαρίζοντάς μας ένα λυρικού ύφους tableau vivant εξαιρετικής ομορφιάς. Στην ταινία, το τραγούδι ερμήνευαν ο Γιώργος Κωνσταντίνου και ο Σωτήρης Μουστάκας, δυο παλιόφιλοι που συναντιούνται μετά από πολλά χρόνια σε ένα καμπαρέ της Τρούμπας υπό πολύ δύσκολες οικονομικές συνθήκες και για τους δυο τους: ο ένας να προσπαθεί να βιοποριστεί ως καθηγητής αγγλικών στα «κορίτσια» -εν όψει της έλευσης του αμερικάνικου στόλου- και ο δεύτερος ως ιμπρεσάριος φτηνών μπαλέτων. Το τραγούδι όπως ακούγονταν στην ταινία μπορείτε να το ακούσετε εδώ.
Ένα χρόνο αργότερα, το 1968, ο Γιάννης Σπανός λανσάρισε το ίδιο τραγούδι στα γαλλικά, σε στίχους του Pierre Louki. Το Frère Jacques κυκλοφόρησε σε μικρό δισκάκι 45 στροφών από την Philips, ενώ στην πίσω όψη υπήρχε το Six soldats, γαλλική εκδοχή του Δέκα στρατιώτες κι ένας λοχαγός (στίχοι: Κώστας Γεωργουσόπουλος) που είχε τραγουδήσει το 1966 στην Ελλάδα η Αρλέτα. Τα δύο αυτά τραγούδια ερμήνευσε μια μεγάλη μορφή του γαλλικού τραγουδιού, αλλά και η μούσα του φιλοσοφικού κινήματος των υπό των Jean-Paul Satre υπαρξιστών, η Juliette Gréco.
Επρόκειτο, τρόπον τινά, για την «πρόγευση» της συνεργασίας του νεαρού έλληνα συνθέτη (ο οποίος διέπρεπε εκείνα τα χρόνια ως ακομπανιατέρ στις μπουάτ της αριστερής όχθης του Σηκουάνα) με την γαλλίδα ντίβα.
Η συνεργασία αυτή σφραγίστηκε ένα χρόνο αργότερα με την κυκλοφορία του δίσκου LP Complainte amoureuse, όπου η Gréco ερμήνευσε δώδεκα τραγούδια του Σπανού σε στίχους μεγάλων γάλλων ποιητών (Paul Verlaine, Louis Aragon, Paul Eluard, Robert Desnos, Maurice Maeterlinck, Marie Noël, Pierre Seghers κ.α.)
Παρακάτω ακούστε το Frère Jacques
με την ματιά του Γιάννη Σπανού και τη φωνή της μοναδικής Juliette Gréco.
