Η παράδοση επιτάσσει τούτες τις γιορτινές μέρες να ανταλλάσσουμε ευχές και δώρα. Ας μην την καταργήσουμε και αυτήν. Τα ηχογραφήματα και τα βιβλία αποτελούν βέλτιστες επιλογές, γιατί η χαρά που προκαλούν διαρκεί μιαν ολόκληρη ζωή. Ιδού μερικές, σχετικές με τις προδιαγραφές του ιστοτόπου μας, προτάσεις από τον γράφοντα, που ίσως διευκολύνουν τις αναζητήσεις σας. Πρόσφατες ή σχεδόν πρόσφατες όλες οι εκδόσεις – κυκλοφόρησαν όλες το 2014. Και είναι όλες, αμέσως ή εμμέσως, ελληνικού ενδιαφέροντος.
Α) 12 & 1 ΗΧΟΓΡΑΦΗΜΑΤΑ
1. Ελένη Καραΐνδρου – Μήδεια [2014] ECM 2376 [46:24]
Γιατί η Ελένη Καραΐνδρου ξέρει να θρηνεί το αρχαίο κάλλος με τρόπο σπαραχτικό, συνδυάζοντας ευφάνταστα το χθες με το σήμερα. Στο Αρχαίο Θέατρο της Επιδαύρου πρωτακούστηκαν τούτα τα σαγηνευτικά μελίσματα, το καλοκαίρι του 2011.
2. Greek Guitar Music - Εύα Φάμπα [2014] NAXOS 8.573322 [64:06]
Γιατί δεν παράγουμε, ως έθνος, μόνο σπουδαίους κλασικούς κιθαριστές, αλλά και σημαντικά έργα για κλασική κιθάρα. Πολύχρωμο ανθολόγιο - τεκμηρίωση προσφέρει η Εύα Φάμπα, επιδεικνύοντας αξιέπαινο ερμηνευτικό ήθος. Εκτός αυτού, αναδεικνύει και νέους συνθέτες παρουσιάζοντάς τους ως ομότιμους των παλιών.
3. Johannes Brahms – The Violin Sonatas – Λεωνίδας Καβάκος, Yuja Wang [2014] DECCA 478 6442 [76:42]
Γιατί ο κορυφαίος σήμερα Έλληνας μουσικός έχει αναδειχθεί στον επιφανέστερο, παγκοσμίως, βιολονίστα της γενιάς του, αποσπώντας πανταχόθεν ζηλευτά, όσο και ειλικρινή εγκώμια. Και η μουσική του Μπραμς, υποκλίνεται στα θροΐσματα της ψυχής του. Άξια συνοδοιπόρος η Γιούτζα Ουάνγκ.
4. Rameau – The Sound of Light – Nadine Kuutcher, Alexei Svetov, Music Aeterna – Θεόδωρος Κουρεντζής [2014] SONY CLASSICAL 88875014502 [60:06]
Γιατί ο δικός μας Θεόδωρος Κουρεντζής, ανακαλύπτει και τον «Ήχο του Φωτός», εκμαιεύοντας χαρμόσυνα σπαράγματα από δέκα συνθέματα – όπερες κυρίως – του Γάλλου μουσουργού της μπαρόκ εποχής Ζαν-Φιλίπ Ραμώ. Οι ερμηνείες σφύζουν από ενέργεια, ενάργεια, χάρη και αρχοντιά.
5. Old Waters New River – Σπύρος Εξάρας & Elio Villafranca [2014] Harbinger Records HCD-3001[58:47]
Γιατί μια κιθάρα και ένα πιάνο, ο δικός μας Σπύρος Εξάρας και ο Κουβανός Έλιο Βιλλαφράνκα, συμπορεύονται αρμονικά αναζητώντας το καινούριο, μέσα στο παλιό. Η ακαδημαϊκή μουσική παιδεία τους, δεν τους εμποδίζει να προσεγγίζουν με αυθεντικότητα τους ήχους της γης και των λαών της, αξιοποιώντας τα ιδιώματα της τζαζ.
6. Χρήστος Χατζής – Flute Concertos – Patrick Gallois, Κρατική Ορχήστρα Θεσσαλονίκης, Αλέξανδρος Μυράτ [2014] NAXOS 8.573091 [72:15]
Γιατί ο πολυτιμημένος συμπατριώτης μας συνθέτης, που είναι από χρόνια εγκαταστημένος στον Καναδά, αποδεικνύει για μιαν ακόμη φορά ότι και η σύγχρονη λόγια μουσική μπορεί να διαθέτει άμεσο επικοινωνιακό χαρακτήρα. Άξιοι ερμηνευτές των πονημάτων του ο φλαουτίστας Πατρίκ Γκαλουά, οι μουσικοί της ΚΟΘ και ο αρχιμουσικός Αλέξανδρος Μυράτ.
7. Θάνος Μικρούτσικος - Οδυσσέας Ιωάννου – Ό,τι θυμάσαι δεν πεθαίνει - Γιάννης Κότσιρας [2014] MINOS-EMI 06025379767 [46:17]
Γιατί επιτέλους τραγούδια ξανά, με την αξιοποίηση του τρίπτυχου στιχουργός-συνθέτης-ερμηνευτής. Λαϊκά ηχοχρώματα και ρυθμοί φροντισμένα με ευγένεια στοχεύουν στην άμεση συγκίνηση και αφομοίωση. Ακούω και τραγουδάω. Τόσο σπάνιο στην εποχή μας.
8. Κωνσταντία Γουρζή - Music for Piano and String Quartet – Λορέντα Ράμου, Ensemble Coriolis [2014] ECM New Series 2309 [51:41]
Γιατί η οικογένεια της ECM – του Manfred Eicher ορθότερα – είναι πολύ εκλεκτική και απαιτητική. Και κανείς δεν μπαίνει σ’ αυτήν αν δεν αξίζει πραγματικά. Η αναβάθμιση της Κωνσταντίας Γουρζή ήρθε φυσιολογικά. Χαιρόμαστε που η ελληνική παροικία της ECM μεγαλώνει.
9. Ludwig van Beethoven – Prometheus – Armonia Atenea, Γιώργος Πέτρου [2014] DECCA 478 6755 5 [65:01]
Γιατί ο Γιώργος Πέτρου και η Armonia Atenea – αυτή είναι η διεθνής ονομασία της Καμεράτας Ορχήστρας των Φίλων της Μουσικής - αποδεικνύουν ότι δεν είναι ικανοί να εντυπωσιάσουν μόνο ερμηνεύοντας μουσική μπαρόκ, ή συνεργαζόμενοι με διάσημους σολίστ. Τα παγκόσμια εγκώμια για αυτή την έκδοση με τη μουσική μπαλέτου Τα Πλάσματα του Προμηθέα, του Μπετόβεν, είναι όλα δικά τους.
10. Lamento – Romina Basso, Latinitas Nostra [2014] naïve V 5390 [67:36]
Γιατί η σπουδαία μεσόφωνος Ρομίνα Μπάσσο, μεγαλουργεί ερμηνεύοντας θρήνους της μπαρόκ εποχής, χάρη στη δημιουργική υποστήριξη που της της προσφέρουν οι τρεις μουσικούς του συνόλου Latinitas Nostra, που είναι, βεβαίως, Έλληνες: Μάρκελλος Χρυσικόπουλος, Ανδρέας Λινός, Θεόδωρος Κίτσος.
11. Θοδωρος Αντωνίου – The String Quartets - L’Anima String Quartet
[2014] SUBWAYS SM 141 – 2CD [98:08]
Γιατί στα έξι Κουαρτέτα εγχόρδων του Θόδωρου Αντωνίου συμπυκνώνεται μουσική προσφορά δεκάδων χρόνων, που ανέδειξε το συνθέτη ως ένα των μεγίστων του τόπου στο δεύτερο μισό του 20ου αιώνα. Και συνεχίζει ακάθεκτος, όπως φάνηκε από την παρουσίαση του πρόσφατου Κουαρτέτου αρ. 7.
12. Απόλλων Κουσκουμβεκάκης – Ο Νοέμβρης των ματιών της - Athens Chamber Orchestra, Ειρήνη Τουμπάκη, Κλεονίκη Δεμίρη [2014] ΜΕΤΡΟΝΟΜΟΣ METRO36 [45:15]
Γιατί είναι παρήγορο στη σημερινή αντιρομαντική εποχή μας, κάποιοι, όπως ο Απόλλωνας Κουσκουμβεκάκης, να επιμένουν ρομαντικά. Τραγούδια και οργανικές συνθέσεις χρωματισμένα με ευαισθησία, ευγένεια και σεβασμό τόσο στη μουσική, όσο και στο δέκτη της.
13. Αλέκος Βρέτος - K. On top – Ελένη Βασιλειάδη, Δημήτρης Σεβδαλής, Δημήτρης Χριστόπουλος, Δημήτρης Κλωνής, Αλέκος Βρέτος [2014] Ankh Jazz/Jadeo 0920-2 [66:24]
Γιατί ο Αλέκος Βρέτος ξέρει να σμίγει τη δύση με την ανατολή χωρίς να καταφεύγει σε ανούσια ηχητικά πυροτεχνήματα. Με διακριτικό πρωταγωνιστή το ούτι η μουσική περιπλανιέται στις ατραπούς της παράδοσης, της τζαζ και της παγκοσμιοποιημένης έκφρασης, χωρίς εκπτώσεις και δογματισμούς.
14. Duo Cueca – Summer Garden - Αντώνης Λιοπύρης, Κωνσταντίνος Αναπολιτάνος [2014] Ιδιωτική Έκδοση [51:05]
Γιατί οι δυο σχετικά νέοι κλασικοί κιθαριστές ερμηνεύουν το πολύχρωμο ψηφιδωτό των έργων που διάλεξαν, με ζηλευτή άνεση και υποδειγματική μουσικότητα. Επιβεβαιώνουν έτσι θριαμβικά την εξέχουσα θέση, την οποία κατέχει η Ελληνική Κιθαριστική Σχολή, στην παγκόσμια κιθαριστική κοινωνία.
14+1 Ελένη Καραΐνδρου – Μουσική για τη μικρή οθόνη - Διάφοροι
ερμηνευτές [2014] Μικρή Άρκτος ΜΑ 15232-54 – 2CD [133:12]
Γιατί οι σαγηνευτικές μουσικές που έχει συνθέσει η Ελένη Καραΐνδρου για τον κινηματογράφο και το θέατρο μας έχουν κάνει να ξεχάσουμε (σχεδόν) τις ανάλογες επιδόσεις της στη μικρή οθόνη. Η αποκατάσταση της τάξης, και της αλήθειας, γίνεται με τον καλλίτερο τρόπο. Εξαιρετική από κάθε άποψη η έκδοση. Και γενναιόδωρη.
Β) 6+1 ΒΙΒΛΙΑ για τη ΜΟΥΣΙΚΗ
1. Η αυτοβιογραφία και το αρχείο του Αλέκου Ξένου, επιμέλεια: Αλέξανδρος Χαρκιολάκης, Βιβλιοθήκη του Μουσείου Μπενάκη, σελ. 295 – περιέχει ηχογράφημα [2013]
Γιατί του έπρεπε η τιμή – και η δόξα – του σεμνού αγωνιστή και μουσουργού. Η δράση και η προσφορά αυτού του σχετικά άγνωστου θεράποντα της τέχνης των ήχων, βοήθησαν σημαντικά στη διαμόρφωση του μουσικού τοπίου της χώρας. Η πρωτοπρόσωπη μαρτυρία, αν και δεν ολοκληρώνεται, αποτελεί πολύτιμο βοήθημα σε όσους προσπαθούν να κατανοήσουν τον τόπο και τη λόγια μουσική του.
2. Gail Holst Μίκης Θεοδωράκης: Μύθος και πολιτική στη σύγχρονη ελληνική μουσική, Εκδόσεις Μετρονόμος, σελ. 245 [2014]
Γιατί ο απέραντος, ομολογημένος θαυμασμός της Γκαίηλ Χολστ προς το ζωντανό και αδιαπραγμάτευτο μνημείο του σύγχρονου ελληνικού πολιτισμού, που ονομάζεται Μίκης Θεοδωράκης, δεν την εμπόδισε να στοιχείοθετήσει ένα ρεαλιστικό μουσικό και πολιτικό πορτρέτο, το οποίο, εκτός από τις εμπεριστατωμένες παρατηρήσεις, αναφορές και αναλύσεις, αποφεύγει την αγιοποίηση. Σπανίζει τέτοια ειλικρίνεια. Εμπλουτισμένη με νέα στοιχεία επανέκδοση από τις πραγματικά απαραίτητες.
3. Γιώργος Κωνστάντζος, Θωμάς Ταμβάκος, Αθανάσιος Τρικούπης Μουσουργοί της Θράκης, Περιφέρεια Ανατολικής Μακεδονίας-Θράκης, σελ. 320 – περιέχει ηχογράφημα [2014]
Γιατί η … τρόικα των συγγραφέων καταθέτει γενναιόδωρα τον πλούτο των γνώσεων και των αποκτημάτων της χαρίζοντας αφενός μεν στιγμές αγάπης στην βορειανατολική εσχατιά της χώρας, αφετέρου δε ένα υπερπολύτιμο βοήθημα στους ερευνητές του μουσικού παρελθόντος της. Μακάρι και άλλες Περιφέρειες να αξιοποιούσαν ομοιότροπα παρόμοιες ιδέες.
4. Γκαίτε – Χάινε Όταν ο νους σου βράζει κι η καρδιά, ανθολόγηση-εισαγωγή-μετάφραση: Λένια Ζαφειροπούλου, Εκδόσεις Πατάκη, σελ. 240 – περιέχει ηχογράφημα [2014]
Γιατί η Λένια Ζαφειροπούλου γνωρίζει πολύ καλά και την ποίηση των λέξεων και την ποίηση των ήχων. Τις αξιοποιεί και τις δυο θαυμαστά αρχίζοντας από την πρώτη – εν αρχή ήν ο λόγος, ας μην το λησμονούμε – και εστιάζοντας στην ποιητική προσφορά δυο επιφανών του γερμανικού ρομαντισμού, του Γιόχαν Βόλφγκανγκ φον Γκαίτε και του Χάϊνριχ Χάϊνε. Διαβάζεις και ακούς – το εξαιρετικό ηχογράφημα, με το ανθολόγιο της μελοποιημένης ποίησης – και αγαλλιάζει η ψυχή σου.
5. Αύρα Ξεπαπαδάκου Παύλος Καρρέρ, Εκδόσεις fagotto books, σελ. 500 [2014]
Γιατί δεν πρόκειται για μια απλή ακαδημαϊκή βιογραφία ενός των επιφανών της Επτανησιακής Μουσικής Σχολής, αλλά για μια μυθιστορηματική βιογραφία που συναρπάζει τον αναγνώστη. Τα επισόδεια της ζωής του Ζακυνθινού Παύλου Καρρέρ (1829-1896), διαδέχονται το ένα το άλλο εμπλουτσιμένα με πλήθος μαρτυριών, γραπτών τε και φωτογραφικών. Και στο εκτεταμένο παράρτημα, αναλυτική εργογραφία, βιβλιογραφία, ευρετήριο. Τι άλλο να ζητήσει κανείς;
6. Σάκης Παπαδημητρίου Η ποίηση των δίσκων, Εκδόσεις Σαιξπηρικόν, σελ. 117 [2014]
Γιατί ο μοναδικός Σάκης Παπαδημητρίου, πρωτοτυπώντας για μια εισέτι φορά, μας θυμίζει ότι πολλές δισκογραφικές εκδόσεις συνοδεύονται από ποιήματα τα οποία έχουν επιλέξει οι μουσικοί δημιουργοί για να εμπλουτίσουν τα κείμενα των εξωφύλλων ή των ενθέτων. Και ανιχνεύει, με τρόπο καταλυτικό, τις σχέσεις ανάμεσα στην ποίηση και τη μουσική. Η ανθολόγησή του αντλεί κυρίως από ηχογραφήματα τζαζ και σύγχρονης αυτοσχεδιαζόμενης μουσικής. Όμως, δεν επιλέγει μόνο, αλλά και μεταφράζει στα ελληνικά τον ποιητικό λόγο.
6+1 Μετίν Αρντιτί Ο Μαέστρος (Prince d’ Orchestre), μετάφραση: Ρίτα Κολαΐτη, Εκδόσεις Καλέντης, σελ. 400 [2014]
Γιατί ο Μετίν Αρντιτί αφηγούμενος την άνοδο και την πτώση του αρχιμουσικού Αλέξη Κανδύλη, αποδεικνύεται άριστος γνώστης του κόσμου της μουσικής, αλλά και του ανθρώπινου ψυχισμού. Ένα υπέροχο μυθιστόρημα, με πολυεπίπεδες και πολυσήμαντες αναφορές στη μουσική, τον κόσμο της, αλλά και τα παρασκήνιά του, που διαβάζεται με κομμένη την ανάσα. Για μιαν ακόμη φορά αποδεικνύεται ότι όταν σβήνουν οι προβολείς της σκηνής, όλα είναι διαφορετικά. Και ο μύθος εύκολα μπορεί να γίνει αλήθεια.
2015 Μουσικές ευχές