Για αυτήν την τεράστιας αξίας και σημασίας φυσιογνωμία όχι απλά της ιταλικής αλλά συνολικά της ευρωπαϊκής μουσικής του δεύτερου μισού του εικοστού αιώνα που ενώ επί της ουσίας ήταν Έλληνας παραμένει σε πολύ μεγάλο βαθμό άγνωστος στην χώρα μας πραγματοποιήθηκε ένα τριήμερο αφιέρωμα με τίτλο «Στα όρια της φωνής» στο πλαίσιο του κύκλου Ημέρες Μουσικού Θεάτρου της Εναλλακτικής Σκηνής της ΕΛΣ με προβολές, εικαστικές εγκαταστάσεις, διαλέξεις, σεμινάρια και φυσικά συναυλίες στο επίκεντρο του.

Η πρώτη ημέρα ξεκίνησε με μια διαφορετική εκδοχή του προσωπικού έργου/δίσκου του Demetrio Stratos «Metrodora» με βάση μιαν ιδέα του σολίστ της βιόλας Μάριου Δαπέργολα από το ειδικά σχηματισμένο για την περίσταση επταμελές Metrodora Ensemble (κουαρτέτο εγχόρδων, ηλεκτρικό βιολί, ηλεκτρονικά και video projections). Οι εντυπώσεις μου ήταν ανάμεικτες, υπήρχαν κάποιες πολύ καλές στιγμές όπως όταν το κουαρτέτο εγχόρδων κατάφερνε όχι να μιμηθεί αλλά να αποδώσει τους φωνητικούς πειραματισμούς του Stratos και ο δυναμισμός του τελευταίου μέρους με την προσθήκη του ηλεκτρικού βιολιού και σε μερικές στιγμές της γκρανκάσας που έπαιζε ο εκτελεστής του και του τυμπάνου που αντίστοιχα έπαιζε αφήνοντας την βιόλα ο Μάριος Δαπέργολας δεν μπορούσε παρά να σε κατακτήσει. Από την άλλη δεν είμαι και τόσο σίγουρος ότι χρειαζόταν η επεξεργασία των μερών των εγχόρδων από τον υπολογιστή του Αλέξανδρου Δρυμωνίτη σε ορισμένα σημεία και, ακόμα περισσότερο, οι προσθήκες καθαρά ηλεκτρονικών μερών, ακόμα και ρυθμών σε κάποια άλλα που, σε συνδυασμό με ανάλογα των εγχόρδων, δημιουργούσαν νέες, αυτοσχεδιαστικές στο μεγαλύτερο ποσοστό τους, συνθέσεις οι οποίες μπορεί να ήταν πολύ ενδιαφέρουσες αλλά δεν είναι απαραίτητο ότι επικοινωνούσαν ή και απλά είχαν ιδιαίτερη σχέση με το πρωτότυπο έργο του Stratos.

Αυτό που κάνει η Joan La Barbara είναι απολύτως ξεκάθαρο και το ίδιο και οι λόγοι της παρουσίας της σε αυτό το αφιέρωμα. Η σπουδαία Αμερικανίδα σοπράνο εκκινεί από περίπου τις ίδιες απόψεις ως βάση και εφαρμόζει παρόμοιες τεχνικές με αυτές του Stratos στην οπερετική/λυρική ερμηνεία, ακόμα και την ανάλογη φωνητική σύνθεση σε μερικές περιπτώσεις. Το αποτέλεσμα και σε αυτήν την σόλο εμφάνιση της ήταν από διαρκώς αξιοθαύμαστο μέχρι κυριολεκτικά... απίστευτο μερικές φορές!

Ο Θεσσαλονικεύς πιανίστας Σάκης Παπαδημητρίου που έκανε την αρχή της δεύτερης ημέρας μαζί με την μόνιμη συνεργάτιδα του, την ερμηνεύτρια Γεωργία Συλλαίου, είναι ο σημαντικότερος πρωτοπόρος, αν όχι ο...πατέρας της ελληνικής jazz σκηνής. Αν και εκκινεί από πιο παραδοσιακά ρεύματα του διώματος τον κυριότερο ρόλο στο ύφος του ανέκαθεν έπαιζε ο αυτοσχεδιασμός στον οποία χρησιμοποιεί τεχνικές ακόμα και της free jazz όπως για παράδειγμα το «προετοιμασμένο» πιάνο. Στο σημείο αυτό ακριβώς συναντά την Γ. Συλλαίου η οποία με την σειρά της δεν εκκινεί μόνον από την jazz αλλά και από το στιλ του καμπαρέ και την γερμανική σχολή του Kurt Weill. Απολαύσαμε λοιπόν πολύ ενδιαφέροντες φωνητικούς και πιανιστικούς αυτοσχεδιασμούς με την άψογη ανάλογη ρυθμική υποστήριξη του ντράμερ Χρήστου Γερμένογλου οι οποίοι μερικές φορές σίγουρα θα έκαναν τον Demetrio Stratos να χαμογελάσει επιδοκιμαστικά, αν όχι και με ενθουσιασμό!

Η Cristina Zavalloni είναι μια μέτζο σοπράνο που, εκτός από όλα σχεδόν τα είδη όπερας, έχει ασχοληθεί και με πολλά ακόμα ιδιώματα, από την σύγχρονη μέχρι την παραδοσιακή μουσική αλλά η μεγαλύτερη αγάπη της ολοφάνερα είναι η jazz. Διαμέσου της τελευταίας προσεγγίζει οτιδήποτε ερμηνεύει, από κάποιες δικές της συνθέσεις μέχρι μία του Stratos που διασκεύασε ειδικά για την περίσταση. Πρόκειται όχι απλά για μια πολύ καλή φωνή αλλά για μιαν εξαίρετη ερμηνεύτρια όμως, κακά τα ψέματα, ο κυριότερος λόγος της συμμετοχής της σε αυτό το αφιέρωμα πρέπει να ήταν το ότι είναι... Ιταλίδα.

Δεν πειράζει όμως, είναι τέτοια η αξία και η δύναμη του έργου αλλά και της προσωπικότητας του ίδιου του μέγιστου Demetrio Stratos ώστε εκείνες ήταν που χρωμάτιζαν, χαρακτήριζαν και εντέλει προσέδιδαν την θετική ενέργεια, ακόμα και την ανάλογη διάθεση οι οποίες σε έκαναν να φεύγεις ικανοποιημένος από το αφιέρωμα παρά τις κάποιες άνισες ή και όχι εντελώς κατάλληλες συμμετοχές σε αυτό!