Σε μία ημερίδα στην Ε.Σ.Η.Ε.Α που ήμουν καλεσμένος ομιλητής πριν από ένα περίπου χρόνο είχα πει πως τα τελευταία χρόνια μέσω των προσφορών των εφημερίδων θα έπρεπε να είχε συντελεστεί στην Ελλάδα η μεγαλύτερη πολιτιστική επανάσταση που συντελέστηκε ποτέ!
Τόσος Χατζιδάκις, τόσος Θεοδωράκης, τόσος Ρίτσος, τόσος Αγγελόπουλος, τόσος Ντοστογιέφσκι, τόσος Καντίνσκι, τόσος Μότσαρτ και τόσος Ταρκόφσκι, ποτέ πριν δεν είχαν μπει σε εκατομμύρια ελληνικά σπίτια… Βέβαια καμία επανάσταση δεν έγινε, ούτε καν ένα μικρό «ξεμούδιασμα» δεν παρατηρήθηκε.
Η απόσταση καλύφτηκε με κάλπικους τρόπους, το μεγάλο έργο μπήκε στο σπίτι με delivery, δεν διανύθηκε καμία απόσταση προς το έργο, δεν «θυσιάστηκε» τίποτα από πλευράς του αποδέκτη, απλώς κολακεύτηκε και ξεγελάστηκε λίγο η πείνα του συλλέκτη και του κατ’ επίφαση κουλτουριάρη.
O πολιτισμός δεν παρέχεται με ενέσιμη μορφή, ούτε με το ζόρι,
ούτε με πλάγιους τρόπους. Είναι μετωπική με την ύπαρξή σου.
Καλώς κυκλοφορούν αυτά τα έργα οι εφημερίδες, έστω και ως υπενθύμιση να λειτουργεί, κάτι μικρό αφήνει. Όμως να το βλέπουμε στις διαστάσεις του. Ο πολιτισμός δεν παρέχεται με ενέσιμη μορφή, ούτε με το ζόρι, ούτε με πλάγιους τρόπους. Είναι μετωπική με την ύπαρξή σου. Πρέπει να φας τα μούτρα σου, να κυνηγήσεις μόνος σου την τροφή σου, να κινδυνέψεις.
Δεν θα αναφερθώ στο πόσοι είναι εκείνοι που τελικά ακούν με προσοχή αυτούς τους δίσκους στο σπίτι. Πολλοί; Λίγοι; Δεν ξέρω… Αλλά είναι αφύσικο να φτάνεις στον προορισμό έχοντας παρακάμψει το μεγαλύτερο μέρος του δρόμου, της διαδρομής. Στα μεγάλα έργα καταλήγεις, δεν φυτρώνεις ξαφνικά. Ισχύει και εδώ η Καβαφική ρήση για την αξία του ταξιδιού. Η τέχνη δεν καταναλώνεται, είναι διαρκής μαθητεία -θητεία θα έλεγα- μία συνεχής συναλλαγή με ότι έχει στοιχειώσει τον βίο σου.
Για να μην παρεξηγηθώ, δεν υποστηρίζω τον διαχωρισμό απαίδευτων και εκπαιδευμένων. Φαντάζομαι πως κάποιοι δεν την χρειάζονται. Ποτέ μου δεν θεώρησα κατώτερο ή λιγότερο κάποιον που δεν αγαπάει αυτό που συνηθίσαμε να ονομάζουμε μεγάλη τέχνη. Δεν τον υποτίμησα αλλά και δεν τον ζήλεψα. Το ρίγος είναι προσωπική υπόθεση και ο καθένας ας το τρυγήσει από όπου μπορεί.
Λέω όμως, πως τα χαρίσματα και τα δώρα είναι πράξεις ιδιαίτερα τρυφερές όταν πηγαίνεις σε μία γιορτή σε σπίτι, αλλά αν το δωράκι σου δεν ταιριάζει με την όλη διακόσμηση, τότε η κάρτα αλλαγής είναι πιο τίμια από την επιβολή της αισθητικής σου.