altΤο Οp-Docs, η στήλη των New York Times ταξιδεύει μέχρι την Καμπούλ και στρέφει το φακό του προς την πρωτεύουσα του Αφγανιστάν, εστιάζοντας σε ένα μουσικό σχολείο που μετράει περίπου δύο χρόνια ζωής και δίνει το στίγμα μίας κοινότητας που επιθυμεί να διαχωριστεί από τα φαντάσματα του παρελθόντος. Όπως αναφέρει ο ιδρυτής Ahmad Sarmast «Στόχος είναι να στείλουμε ένα μήνυμα ειρήνης και σταθερότητας προς τη διεθνή κοινότητα και να δείξουμε πως έχουν γίνει σημαντικά βήματα προς αυτήν την κατεύθυνση». (New York Times.)

Είναι γνωστό άλλωστε πως κατά την προηγούμενη δεκαετία η ύπαρξη μίας μουσικής ομάδας ήταν σχεδόν αδύνατη. Λίγο πριν τη δύση του 20ου αιώνα τα πράγματα στην περιοχή του Αφγανιστάν ήταν συγκεχυμένα... Με απόφαση του κινήματος των Ταλιμπάν που βρίσκονταν στην εξουσία απαγoρεύτηκε οποιαδήποτε μουσική δραστηριότητα, εξαφανίζοντας με αυτόν τον τρόπο κάθε ίχνος καλλιτεχνικής έκφρασης σε μία αρκετά καταπιεσμένη χώρα. Πέρα όμως από το πολιτικό παρασκήνιο, το γεγονός αυτό είχε ως συνέπεια την φίμωση όλων των ελευθεριακών και καλλιτεχνικών δρόμων, ενώ οι φωνές που επιδίωκαν να αξιοποιήσουν τη μουσική κουλτούρα του τόπου σώπασαν. Μουσικά όργανα, δίσκοι και κασέτες καταστράφηκαν. Από το 1996 και μέχρι τις αρχές της νέας χιλιετίας οτιδήποτε θεωρούνταν πως παρέκκλινε από τις επιθυμητές πεποιθήσεις της άρχουσας τάξης ήταν μεμπτό.

Δυστυχώς το κλίμα σε εκείνη τη χώρα δεν υπήρξε ποτέ υγιές. Ακόμα και μετά την εκλογή προέδρου (2004), το πολιτικό σκηνικό παρέμεινε ομιχλώδες. Ωστόσο, σε καλλιτεχνικό επίπεδο έγιναν σημαντικά βήματα που εξέλιξαν, εν δυνάμει, το μορφωτικό επίπεδο της περιοχής. Καθοριστική υπήρξε η πρωτοβουλία ενός Αφγανού μουσικού - μελετητή που βρισκόταν στην Αυστραλία και ξεκίνησε το 2010 από το μηδέν, μία προσπάθεια με στόχο τη διαμόρφωση ενός μουσικού σχολείου στην Καμπούλ.

kabul2 musicpaperΜε τη βοήθεια ενός συναδέλφου βιολιστή και της κυβέρνησης άρχισε δειλά να  διαμορφώνει έναν χώρο με μουσικά όργανα, δημιουργώντας παράλληλα τις κατάλληλες υποδομές. Ξεκίνησαν προσεγγίζοντας παιδιά που ζούσαν στο δρόμο ή στο ορφανοτροφείο δείχνοντας τους μία άλλη όψη της ζωής κι έχοντας ως βασικό μέλημα την απορρόφηση νέων ηλικίας από 4 Kabul1 musicpaperέως 14 ετών -και των δύο φύλων- προκειμένου να καταπολεμηθεί και ο συνηθισμένος αποκλεισμός των κοριτσιών από το αγαθό της εκπαίδευσης.

Κεντρικός άξονας αυτού του σχολείου ήταν η αναβίωση της παραδοσιακής κουλτούρας του Αφγανιστάν, σε συνάρτηση με τις νέες επιρροές, που θα δημιουργήσουν τους μουσικούς του μέλλοντος...

Το αποτέλεσμα αυτής της προσπάθειας ήταν η δημιουργία του Εθνικού Ινστιτούτου Μουσικής του Αφγανιστάν (Afghanistan National Institute of Music), ένα πρωτόγνωρο επίτευγμα για τα δεδομένα της χώρας. Το Ινστιτούτο κατάφερε, εκτός των άλλων, να αποκτήσει διεθνή εκτίμηση και ανταπόκριση. Μάλιστα στα μέσα Φλεβάρη εκπροσωπήθηκε στις Η.Π.Α από μία ομάδα 48 ατόμων που πραγματοποίησε μία σειρά εμφανίσεων με κορυφαίες στάσεις στο Kennedy Center στην Washington και στο Carnegie Hall στα πλαίσια μία περιήγησης 13 ημερών.

Οι μουσικές που ακούστηκαν αποτελούν ένα κράμα παραδοσιακών ήχων σε συνάρτηση με δυτικότροπες επιρροές, σηματοδοτώντας μία νέα περίοδο μουσικής ελευθερίας για την περιοχή του Αφγανιστάν.

Η χώρα που στο παρελθόν συνέβαλε στη διαμόρφωση της μουσικής ταυτότητας της Κεντρικής Ασίας δημιουργεί νέες προοπτικές, ακόμα κι αν η ανθρωπιστική κρίση στην ευρύτερη περιοχή παραμένει σε υψηλά επίπεδα. Προσελκύοντας τους νέους πολίτες της γης το Εθνικό Ινστιτούτο Μουσικής του Αφγανιστάν ίσως καταφέρει να διαμορφώσει μία νέα γενιά ανθρώπων, που θα κινηθεί μακριά από τις προκαταλήψεις και τις εμμονές του παρελθόντος...